چند سالی ست که مرتبا با کاهش قیمت نفت در بازار جهانی این محصول استراتژیک مواجه هستیم و از طرفی رو به رو بوده ایم با حمایت های بی دریغ بسیاری از کشورهای صادر کننده نفت از تروریست های متلون و گونه گون در میدان های مختلف و متعدد با هدف دستیابی به نفوذ و تسط بر منطقه که گاها نیز موفقیت آمیز بوده است.
بحران سوریه، بی ثباتی های لیبی، جنگ یمن و تسلط تروریسم بر بخش زیادی از عراق تنها گوشه آشکاری از تلاش های حامیان تروریسم بوده است. اگر چه سیاست های جنگ طلبانه دول غربی و برخی دیگر واسطه تشدید بحران ها بوده اما آنچه به فرسایشی شدن جنگ و بحران دامن زده ثروت های بادآورده نفتی بوده است.
نفت و گاز بسیار زیادی که با خود دلارهای خوش نقش و نگار عاید می کند در لایه لایه های زیرین خاورمیانه خوابیده که گاها ویرانی با خود آورده است. امارات در یمن، قطر در لیبی و عربستان در عراق و سوریه با مدد و پشتوانه همین دلارها آتش افروزی را کار هر روزه خود کرده اندT تا شاید از این رهگذر نامی دست و پا کنند غافل از این که عاقبت این آتش دامن خود آنها را خواهد گرفت.
افت قیمت نفت کم کم تاثیرات خود را می گذارد. صرف دلار های نفتی در جنگ های بی نتیجه اثرات خود را نمایان کرده است. دریافت وام از سوی بانک اماراتی از چین، کسری بودجه عربستان و طرح محمد بن سلمان که در آن مقرر شده است تا سال ۲۰۳۰ عربستان وابستگی بودجه خود به نفت را به اندازه زیادی کاهش داده و در نهایت به تحول و توسعه اقتصادی مدرن و بی نیاز از نفت برسد، ناشی از توجه سلاطین عربی به این نکته مهم است که دیگر روزهای به دست آوردن دلارهای نفتی بادآورده به سر آمده است.
انتظار می رود در آینده ای نزدیک اعراب خلیج فارس به انزوای مونروئه گونه ی خود خواسته ای فرو روند و دست از تحرکات بی ثبات کننده خود برداشته، مثل گذشته سیاست محافظه کارانه در پیش گیرند.
سفر محمد بن سلمان و پیش از آن طرح تحول اقتصادی وی میتواند نشانه های محکمی دال بر تایید نظریه ما باشد. کارشناسان معتقدند" اشتون کارتر" و "کری" عربستان را متوجه این نکته کرده اند که دیگر شرایط مناسب دخالت های گزاف عربستان در منطقه نیست. لذا اگر بپذیریم عربستان کشوری نیست که بدون اذن امریکا دست به اقدام بزند، باید شاهد فروکش کردن آتش تروریسم در اطراف و اکناف جهان باشیم.
هر چه دوره ی افت قیمت نفت طولانی تر شود منطقه آرامش بیشتری به خود خواهد دید. مگر این کاهش قیمت دولت رفاه های منطقه را مستأصل و ورشکسته کند و در پی آن اعتراضات و نارضایتی مردمی کشورهای سلطانی را در بر گیرد.
یکی از عمده ترین نگرانی های آمریکا این است که کشورهای هم پیمانش با اعتراضات مردمی و متعاقب آن با انقلاب سرنگون شوند. چرا که مشخص نیست حکومتی که در آینده مستقر میشود هم پیمانی با ایالات متحده را خواهد پذیرفت یا خیر!!!
کارشناس ارشد روابط بین الملل*