چگونه عرق گياهي اصل را از تقلبي تشخیص دهیم+راهنمای مصرف

سرویس اجتماعی راستین آنلاین:عرقيات گياهي يکي از مواردي هستند که در طب سنتي بسيار مورد توجه قرار مي گيرند. اگر شما هم مي خواهيد در هنگام خريد عرقيات گياهي از اصل بودن آن اطمينان حاصل کنيد بهتر است با ما همراه شويد.

چه کساني نبايد از عرقيات گياهي استفاده کنند؟ عرق گياهي اصل را چگونه تشخيص دهيم؟

افراد زيادي هستند که تا به مشکلي برمي‌خورند بدون مراجعه به پزشک، سراغ استفاده از محصولات گياهي مي‌روند. اين افراد با اين توجيه که محصولات با منشا گياهي هستند و ضرري ندارند، کلکسيوني از عرقيات گياهي را در منزل نگهداري مي‌کنند، درحالي که شايد بسياري از گزينه‌هاي اين کلکسيون اصلا مناسب طبع‌شان نباشد يا حتي بدون توجه به اينکه مدت زيادي از زمان خريد اين عرقيات‌گياهي مي‌گذرد آنها را نگهداري مي‌کنند. 

اما شايد لازم باشد نيم‌نگاهي هم به تاريخ مصرف بيندازند تا کمي کلکسيون خود را خلوت‌تر کنند و تاريخ گذشته‌ها را دور بريزند.  حتي گاهي برخي از ما به اميد بهبود سلامت خود و خوشحال از مصرف محصولات گياهي، از همان زمان خريد، محصول ناسالم و تاريخ گذشته مي‌خريم. متخصصان معتقدند حتي استفاده از عرقيات گياهي هم اصول و قواعد خاص خود را دارد و هرکسي نمي‌تواند هر آنچه دوست دارد، بنوشد. به‌علاوه لازم است هنگام خريد عرقيات گياهي به برخي نشانه‌ها توجه داشته باشيد تا کالاي مورد اطمينان بخريد. 

شايد ندانيد که عرقيات گياهي هم فاسد مي‌شوند و حتي شايد ندانيد که انواع غيرسالم و فاسد اين محصولات تا چه اندازه خطرناک است. اگر مي‌خواهيد اطلاعات بيشتري راجع به کلکسيون دوست داشتني خود داشته  باشيد، اين مطلب مخصوص شماست. دکتر متخصص طب سنتي همه چيز را درباره عرقيات گياهي به شما مي‌گويد.

چوب اضافي، متانول در عرقيات گياهي

اگر کيفيت فرآيند عرق گيري از گياهان دارويي مناسب نباشد، خود همين عرقيات باعث بيماري مي‌شود. اگر در ديگ عرق‌گيري غير از برگ گياه، چوب‌هاي اضافه ريخته شود، خصوصا اگر اين چوب‌ها مدتي در آب غوطه‌ور باشد، عرق حاصل حاوي مقدار زيادي متانول است. متانول الکلي است که از تقطير تخريبي چوب به‌دست مي‌آيد. متانول ماده‌اي فوق‌العاده سمي است. کارخانجات توليدکننده عرق‌گياهي و درماني بايد گياهان را به‌خوبي پاک کرده و فقط برگ و گلبرگ‌ها براي توليد عرقيات گياهي استفاده شود و چوب‌ها کاملا جدا شود.

مضرات استفاده از عرقيات حاوي متانول

تصور کنيد فرد از عرقيات گياهي براي بهبود کبد استفاده مي‌کند اما اگر از عرقيات غيرسالم استفاده کند، سم وارد کبد خود مي‌کند. وجود متانول (‌در مقادير بالا) در عرقيات ناسالم باعث ايجاد مسموميت‌هاي کبدي و خصوصا سمي شدن سلول‌هاي عصبي مي‌شود. از آنجا که يکي از حساس‌ترين سلول‌هاي عصبي، سلول‌هاي شبکيه چشم هستند؛ بنابراين يکي از زودرس‌ترين عوارضي که اين ماده ممکن است ايجاد کند، عوارض بينايي و حتي در موارد بسيار شديد آن، کوري است. اگر متانول با دوز کم و در طولاني‌مدت و به شکل آنچه در عرقيات گياهي غيراستاندارد وجود دارد مصرف شود، باعث تضعيف کبد، التهاب کبدي و کبد چرب خواهد شد. 

عرقيات گياهي دو آتشه يا عرقيات رقيق شده با آب؟

نکته بعدي، غلظت خلوص عرقيات است. برخي از عرقيات، حاصل دوبار تقطير است که کيفيت بهتري دارد. يعني عرقي که از گياه گرفته مي‌شود، دوباره با برگ‌هاي گياه جوشانده شده است. به اين ترتيب درصد خلوص بيشتري دارد. روي بسته‌بندي اين عرقيات کلمه «دو آتشه» نوشته شده که نشان مي‌دهد کيفيت آن محصول بيشتر است. بايد بدانيد که پزشک براي شما عرق گياهي دو آتشه تجويز کرده يا عرق معمولي. در برخي مواقع برخي سودجويان عرقيات را با آب مخلوط مي‌کنند که غلظت و خاصيت بسيار کمي دارد و تقلب محسوب مي‌شود. 

مضرات استفاده از عرقيات رقيق شده با آب 

عرقيات گياهي که با آب رقيق مي‌شوند، خاصيت و تاثيرگذاري کمتري دارند، بنابراين ممکن است افراد براي کسب تاثير مطلوب خود از مقدار بيشتري از اين عرقيات استفاده کنند. از آنجا که عرقيات گياهي ادرارآور هستند، ممکن است آب بدن بر اثر ادرار، کم شود. اين قضيه زماني پررنگ‌تر مي‌شود که کليه‌هاي‌تان ضعيف باشد. افزايش احتمال سقط جنين در خانم‌هاي بارداري که به شکل افراطي از عرقيات گياهي استفاده مي‌کنند، حتي اگر عرق گياهي سالم باشد، هم جزء مضرات محسوب مي‌شود.

جوشانده گياهي به جاي عرقيات گياهي!

گاهي چيزي که با نام عرق گياهي توليد مي‌شود، در حقيقت جوشانده برگ گياهان است؛ درحالي که عرق بايد از تقطير بخار حاصل از جوشاندن برگ گياهان حاصل شود. اگر جوشانده برگ گياهان به جاي عرقيات گياهي فروخته شود، در اين صورت ممکن است ذرات جامد و شاخ و برگ اضافي گياه هم داخل آن وجود داشته باشد که باعث عفونت‌ها و التهاب‌هاي گوارشي و اسهال مي‌شود.

وقتي اسانس به جاي عرقيات گياهي فروخته شود

تقلب ديگري که متاسفانه در برخي کارخانجات انجام مي‌شود اين است که عرقي که به نام عرق گياهي توليد مي‌کنند، اصلا گياهي در کار نيست. در حقيقت اسانس را با آب مخلوط کرده و به فروش مي‌رسانند. گاهي اين اسانس‌ها شيميايي است؛ يعني حتي اسانس آن حاصل اسانس‌گيري گياه نيست. يعني از مواد و ترکيبات شيميايي براي تهيه اسانس استفاده مي‌شود و فقط عطر آن گياه را دارد.

مضرات استفاده از اسانس به جاي عرقيات گياهي

اگر اسانس استفاده شده براي توليد عرقيات، گياهي باشد مشکل چنداني ايجاد نمي‌شود، فقط تاثير مورد انتظار عرقيات گياهي را نخواهد داشت. اما اگر اين اسانس‌ها شيميايي باشد، مشکلات زيادي را ايجاد خواهد کرد. از جمله مهم‌ترين اين مشکلات، آلرژي، حساسيت و عوارض پوستي (کهير، جوش، لک و...) است که ممکن است در افراد مختلف به شکل متفاوت بروز يابد. 

براي تشخيص دقيق و صد در صدي بايد از آزمايشگاه کمک گرفت اما راهکارهايي وجود دارد که مردم مي‌توانند با کمک آن تشخيص دهند محصولي که مي‌خرند درچه وضعيتي قرار دارد. اما بهترين راه اين است که به  آرم استاندارد، مجوزهاي وزارت بهداشت،  ‌تاريخ مصرف توجه کنند و خريد از فروشگاه‌هاي معتبر را فراموش نکنند. اما توجه به برخي نشانه‌ها مي‌تواند براي تشخيص مورد استفاده قرار گيرد، براي شناسايي محصول سلامت مي‌توان از اين راه‌ها استفاده کرد:

توجه به رنگ و محتويات عرقيات

اولين نکته اين است که از آنجا که عرقيات گياهي از تقطير بخار حاصل از جوشاندن گياهان به‌دست مي‌آيد، عرقيات خالص و بدون آلودگي، بي‌رنگ و شفاف هستند. به‌ علاوه عرقيات گياهي سالم نبايد جز خود عرق که مايع است، چيز ديگري داشته باشد. اگر ديديد عرق گياهي رنگي يا کدر است يا جامدات زايد داخل آن وجود دارد به هيچ عنوان آن را خريداري نکنيد. اين ذرات جامد همان چوب و اضافات گياه است که گفته مي‌شود باعث سمي شدن محصول مي‌شود. به‌علاوه چنين محصولي ممکن است اصلا عرق گياهي نباشد و ‌فقط برگ‌هاي گياه را جوشانده، صاف کرده و به اسم عرق گياهي وارد بازار کرده‌اند.

نکته مهم ديگري که درباره ذرات جامد داخل عرقيات گياهي وجود دارد اين است که اين ذرات ممکن است پتانسيل فاسد شدن داشته باشند که همين فساد ذرات جامد اضافي، باعث فاسد شدن خود عرق هم مي‌شود.

اگر عرقيات ناسالم يا فاسد خورديد چه کنيد؟

اگر کسي ندانسته از عرقيات ناسالم يا تاريخ گذشته استفاده کرده و دچار حالات و علائم شديد مسموميت شود حتما بايد به اورژانس مراجعه کند. اما اگر فرد مسموميت شديد نداشته و فقط علائم خفيف بروز داده است، مي‌توان با استفاده از برخي ترکيبات وضعيت را بهبود ببخشد.

در طب سنتي ترکيباتي وجود دارد که خاصيت پادزهري دارد و مي‌توان از آنها در چنين مواقعي استفاده کرد. شيرگردو يکي از اين پادزهرهاست که از ميکس گردو و شير به‌دست مي‌آيد. چند عدد گردو را پوست کنده سپس با شير ميکس کرده و بخوريد. مورد بعدي روغن کره است، مقداري کره را بگذاريد تا در دماي طبيعي آب شود و به اندازه يک قاشق غذاخوري از آن بخوريد. اين ماده غذايي مي‌تواند باعث سم‌زدايي از بدن شود و تا خود را به مرکز درماني برسانيد باعث بهبود وضعيت‌تان شود.

به علاوه بايد مراقبت کنيد که شکم‌تان يبوست نداشته باشد، يبوست ممکن است باعث بدتر شدن وضعيت‌تان شود. بايد اجازه دهيد سم‌ها از طريق ادرار و مدفوع از بدن‌تان خارج شود. اگر يبوست داريد از غذاهايي استفاده کنيد که باعث شود شکم‌تان کار کند تا سم از بدن‌تان خارج شود. استفاده از مايعات، گلابي رسيده، آلو، توت، انگور، گوجه‌فرنگي، کاهو و ساير ميوه‌ها و سبزي‌ها که داراي فيبر هستند به رفع يبوست کمک مي‌کند. به علاوه نوشيدن آبميوه‌هاي طبيعي مثل آب پرتقال، آب سيب، آب ليمو و... کمک کننده است.

وجه به بوي عرقيات گياهي

ماده موثر عرقيات گياهي بو و اسانس است که همين بو هم بر بدن اثر مي‌کند. از آنجا که عنصر «بو» فرار است، هر چه زمان بگذرد از ميزان آن کم شده و تاثير کمتري خواهد داشت. اگر عرقياتي خريديد که بوي کمي دارند و کم اثر هستند بدانيد که از زمان توليد آنها يا حتي تاريخ انقضاي‌شان مدت زيادي گذشته است.

مزه عرقيات گياهي را بشناسيد

اگر از تاريخ انقضاي عرقيات گياهي گذشته باشد شايد توجه به مزه هم بتواند کمک‌کننده باشد؛ البته اگر طعم آن عرق گياهي خاص را بشناسيد و بتوانيد تغيير طعم آن را متوجه شويد. برخي عرقيات به خودي خود طعم تلخ يا تند و تيزي دارند، زماني که از تاريخ انقضاي محصولات بگذرد ممکن است تلخ‌تر يا تند و تيزتر شود، بنابراين بايد مزه آن عرق را بشناسيد تا بتوانيد مقايسه کنيد.  

تاريخ مصرف و مجوز سازمان غذا و دارو را جدي بگيريد!

نکته مهم ديگر درباره عرقيات گياهي، تاريخ توليد و مصرف آن است. زمان خريد محصولات گياهي بايد حتما به تاريخ، علامت و مجوز سازمان غذا و دارو توجه کنيد. اين مهم‌ترين نکته‌اي است که مي‌توان براي تشخيص عرقيات گياهي سالم از آن استفاده کرد. سازمان غذا و دارو به‌عنوان يک مرجع نظارت بر بهداشت و سلامت محصولات است که مي‌توان به آن اعتماد کرد. اين سازمان نحوه توليد و پخش محصولات را بازرسي مي‌کند و اگر تخلفي وجود داشته باشد، اجازه توليد آن محصول را نمي‌دهد. مثل همان چيزي که درباره جريان آبليموي تقلبي و ديگر موارد ديديم که با تخلف‌ها برخورد شد؛ بنابراين مي‌توان به عملکرد اين سازمان اعتماد داشت.

چه زماني مي‌توان از عرقيات گياهي استفاده کرد؟

براي درمان بيماري‌ها در طب سنتي از قرص، پودر، دم کرده، جوشانده و عرقيات استفاده مي‌شود. عرقيات گياهي به‌ طور کلي سريع‌الاثر هستند و سريع هم اثر آنها برطرف مي‌شود، بنابراين اگر کسي بخواهد اثر موقتي و سريع به‌دست آورد مي‌تواند از عرقيات استفاده کند. مثلا اگر هميشه شاداب هستيد اما موقتا ساعتي از روز احساس رخوت داريد، مي‌توانيد از عرق دارچين استفاده کنيد، اما اگر هميشه احساس رخوت و خستگي داريد بايد آن را به‌طور جدي درمان کنيد يا مثال ديگر اينکه کسي به‌طور کلي خواب خوبي دارد اما يک شب بي‌خواب مي‌شود مي‌تواند از عرق بهارنارنج استفاده کند. 

اما در مواردي که بيماري مزمن داريد بايد از شکل‌هاي ديگر دارويي مثل جوشانده، دم کرده و... استفاده کنيد. البته بعضي افراد بيماري مزمن دارند و تمايل دارند از عرقيات مصرف کنند، در اين صورت بايد مکرر از عرقيات استفاده کنند که چندان هم توصيه نمي‌شود، چون اثر عرقيات‌گياهي سريع از‌بين مي‌رود و فرد بايد حجم زيادي از آنها استفاده کند. عرقيات‌گياهي چون مايع‌اند ادرارآور هستند، به‌علاوه هميشه عرقيات درصد کمي متانول دارند که در صورت  مصرف مکرر آن  در طول يک روز، دوز متانول در بدن بالا رفته و مشکلات خاص خود را به‌دنبال خواهد داشت. 

چه کساني نبايد از عرقيات گياهي استفاده کنند؟

مواردي وجود دارد که توصيه مي‌کنيم به هيچ‌ عنوان از عرقيات گياهي  استفاده نکنند. اگر طبع تر داريد و بدن‌تان رطوبت بالايي دارد يا معده مرطوبي داشته و دچار نفخ و ترش کردن هستيد، توصيه مي‌کنيم از عرقيات استفاده نکنيد. از آنجا که عرقيات ادرارآور هستند، اگر کليه‌تان ضعيف است نيز نبايد به‌طور مکرر از عرقيات گياهي استفاده کنيد. گاهي والدين براي اينکه کودکان آرام شده و خواب خوبي داشته باشند ممکن است از عرقيات گياهي استفاده کنند، اين مورد هم جزء مواردي است که بايد درباره مصرف بيش از حد آن هشدار داد.

بايد حتما درباره مصرف عرقيات در افرادي که بدن ضعيف‌تر دارند، افرادي که بيماري‌هاي زمينه‌اي دارند، کودکان و نوزادان، افراد سالمند و... با پزشک متخصص مشورت کرد و از مصرف خودسرانه عرقيات گياهي ، با اين توجيه که گياهي هستند، اجتناب کرد. البته برخي عرقيات مثل گلاب يا بهارنارنج طبع معتدل‌تري دارند و مردم مي‌توانند گاهي در غذا يا به‌صورت شربت استفاده کنند. صحبت ما درباره کساني است که به‌طور افراطي و مکرر در يک روز از اين گونه عرقيات گياهي استفاده مي‌کنند که اصلا توصيه نمي‌شود.

اگر دارو مصرف مي‌کنيد بايد حتما براي مصرف عرقيات با پزشک خود مشورت کنيد. گاهي مصرف عرقيات گياهي همزمان با داروها، بر خواص داروها تاثيرگذار است. خانم‌هاي باردار، خصوصا در هفته‌هاي اول اقدام به بارداري و سه ماهه اول بارداري نبايد عرقيات را خودسرانه مصرف کنند. همچنين در سه ماهه آخر خصوصا هفته و روزهاي آخر بارداري مصرف عرقيات خطرناک است؛ زيرا عرقيات گياهي تحريک‌کننده است و امکان سقط جنين را بالا مي‌برد. 

چه کساني از چه عرقيات گياهي استفاده کنند؟

در استفاده از عرقيات گياهي  بايد به طبع آن توجه داشته باشيد و هماهنگ با طبع و مزاج‌تان باشد. عرقيات متضاد با طبع خود را استفاده کنيد؛ اگر طبع گرم داريد، مي‌توانيد از عرقيات با طبع سرد استفاده کنيد مثل عرق کاسني، عرق شاه‌تره، عرق کاهو و... اگر طبع سرد داريد، مي‌توانيد از عرقيات گرم مثل عرق دارچين، عرق زنجبيل، عرق نعناع و عرق پونه استفاده کنيد.