به گزارش راستین آنلاین، فیلم مستند "نفوذی" به نویسندگی و کارگردانی جواد موگویی در سومین روز از پنجمین دوره جشنواره تلویزیونی مستند، ساعت 20 روز دوشنبه، 8 شهریور ماه 1400 همزمان با سالروز شهادت شهیدان رجایی و باهنر در شبکه مستند سیما پخش شد بنابراین، در یادداشت پیش رو، در مجالی کوتاه به اثر به نمایش درآمده از محصولات بنیاد فرهنگی روایت فتح خواهیم پرداخت.
"نفوذی"، با سه رویکرد تصاویر آرشیوی، بازسازی وقایع و مصاحبه با برخی مسئولان اجرایی کشور در زمان بمب گذاری در دفتر نخست وزیری جمهوری اسلامی ایران در هشت شهریور ماه 1360 می کوشد دریابد که مسعود کشمیری؛ از اعضای سازمان مجاهدین خلق به چه طریقی در دستگاه های اجرایی کشور نفوذ کرده و زمینه ساز بمب گذاری، شهادت رئیس جمهور وقت؛ محمدعلی رجایی، نخست وزیر وقت؛ محمدجواد باهنر و سه تن دیگر و جراحت 23 نفر دیگر شده است؟ سوالی که به جواب مشخصی نمی رسد زیرا آنطور که در اثر بیان می شود، مسعود کشمیری ید طولایی در متقاعدسازی دیگران داشته و به خوبی، حفظ ظاهر می کرده است.
علت دیگر که باعث عدم دستیابی به پاسخ می شود و به اثر برمی گردد، به عدم مصاحبه با شخصی همچون "خسرو تهرانی" در مصاحبه های پخش شده مسئولان اجرایی کشور در زمان مورد اشاره ارتباط پیدا می کند و اینکه انگیزه این دسته از افراد، با وجود تذکرهای متعدد و شواهد برای ادامه همکاری و حمایت از وی چه بوده؟ و چه نکات ناگفته ای از شخصیت مسعود کشمیری وجود داشته که آنها را از پیگیری بازمی داشته است؟
همچنین اینکه مسعود کشمیری، سالیان سال است که مفقودشده به شمار می رود و اطلاعی از او در دست نیست، دلیل دیگری برای سازندگان "نفوذی" است تا نتوانند به جواب غایی و نهایی دست یابند بدین صورت که شخصیت حقیقی وی چگونه بوده است؟! زیرا آثار ساخته شده درباره رخداد غم انگیز بمب گذاری در دفتر نخست وزیری در سینما، تئاتر و تلویزیون، همیشه اتفاقات جنبی رخداد؛ متشکل از زمانبندی ها و غیره را به خوبی روایت می کنند و هنگامی که به مسعود کشمیری می رسند، هیچی برای عرضه ندارند و به "ظاهرالصلاحی" بسنده می نمایند در صورتی که آدمیانی با تعصبات خشک و مذهبی همانند نیروهای طالبان، القاعده و داعش هم امکان دست یازی به چنین اعمالی را دارند و ممکن است شخصیت حقیقی "نفوذی" خلاف تصویر رایج شده از این فرد باشد از آنجا که شش سال با نیروهای انقلابی در همه سطوح در ارتباط بوده است و نتوانستند شک به او ببرند در نتیجه، بهتر است به خوانش های متفاوت از چنین شخصیت مرموز، مبهم و دراماتیک بها و اندکی، به خیال مجال پرواز داد تا در ادامه، شاید بتواند گره دیگری از این پرونده باز نماید.
نکته دیگر مربوط به بخش بازسازی وقایع است که دوربین فیلمبرداری مثل آثار محمدحسین مهدویان؛ "ایستاده در غبار"، "ماجرای نیمروز" و "لاتاری"، پشت دیوار و اشیاء به کمین می نشیند و صحنه، به شکل طبیعت گرایانه پرداخت می شود تا حس مستند تصاویر آرشیوی به مخاطبان القا شود غافل از اینکه از ابتدا، چنین شیوه تصویربرداری به سبب وجود عناصر زائد و همچنین، غیرمرتبط به روایت در قابها، چشم بینندگان را می آزارد و حتی در آثار کارگردان این روزهای سریال "زخم کاری"، با انتقاد منتقدان و اهالی رسانه مواجه می شود.
لازم به ذکر است؛ این سبک تصویربرداری متناسب با ماهیت "نفوذی" نیست چنانکه بدین شکل، دوربین فیلمبرداری به یک نفوذی تغییر ماهیت می دهد تا در رفتار شخصیت اصلی در موقع انجام اعمال عادی روزانه سرک بکشد به جای اینکه همگام با مسعود کشمیری قدم بردارد و نمایانگر راحتی وی در ارتباط گیری با آدم های گوناگون باشد تا تماشاچیان بسان شخصیت های حقیقی حاضر در روایت، بتوانند به او اعتماد کنند و در پایان و با مشاهده عقوبت چنین عملی، از "نفوذی" و امثالهم روی برگردانند.
همچنین، نباید از یاد برد، اغلب کسانی که در اوایل پیروزی انقلاب اسلامی و در رویدادهای پَسین، تصاویر رخدادها را ثبت و ضبط می نمودند، عکاسان و فیلمبرداران آماتوری بودند که به اقتضای موقعیت، دوربین به دست گرفتند تا به مستندنگاری تاریخ انقلاب اسلامی بپردازند از اینرو، اینگونه نواقص در قاب بندی ها، هرگز جنبه زیبایی شناسانه نداشته هرچند در سالهای اخیر، با نگرشی نوستالژیک توام با زیبایی شناسی به آنها نگریسته شده است.
قسمتی از طلاعات ارائه شده در "نفوذی"، در آثار پیشین مرتبط به موضوع ارائه شدند به شکلی که می توان از سقوط محتوا در ورطه به تکرار افتادگی در آینده نزدیک اظهار نگرانی کرد از آنجا که مرجع اصلی همه آنها، کتاب "پرونده مسکوت" نوشته محمدحسن روزی طلب و محمدمهدی اسلامی انتشاریافته در مرکز اسناد انقلاب اسلامی است آنگونه که کمبود منابع قابل ارجاع، به مرور، به یکدست شدگی و یک صدایی اثرهای بازگوکننده این فاجعه عظیم ملی می انجامد و از میزان تاثیرپذیری مخاطبان می کاهد.
پنجمین دوره جشنواره تلویزیونی مستند تا 6 آبان ماه 1400 ادامه خواهد داشت و در یک بازه زمانی دو ماهه، 73 فیلم مستند کوتاه، نیمه بلند و بلند، ساعت 20 در روزهای شنبه تا پنج شنبه هر هفته، برای تماشاچیان در شبکه مستند سیما به نمایش گذاشته می شود.