محاکمه در خیابان عاشقانه

 به گزارش راستین آنلاین؛اما به راستی در برهه کنونی جایگاه کلانشهر شیراز کجاست؟ متروپلیسی بی ریشه که از هویت خود به دور افتاده و در محاصره سازه های بتنی گرفتار آمده و چشم اندازهایش مسیر زوال را می پیمایند یا کلانشهری که میراث گرانمایه ای از گذشتگان را در بطن خود می پروراند و در مسیر امواج مدرنیته هم حرف هایی برای گفتن داشته و از اسلوب مدرن شهرسازی و گرافیک شهری برای افزایش مناظر چشم نوازش بهره برداری می کند.
انتخاب با ماست. می توانیم با سازه های حجیم مردم تشنه به عمران و آبادانی را مسحور کنیم یا با اندکی خوش سلیقگی و پرورش دیدگاه زیباشناختی و بهره گیری از نظر کارشناسان و اهالی فرهنگ و هنر در پی ارتقا کیفیت زندگی شهرنشینان برآییم. در دوران معاصر شاید پرداختن به گرافیک شهری به اندازه حفظ میراث گذشتگان و سازندگی در عرصه سخت افزارها اهمیت داشته باشد.
روح بتن ذاتا سخت و آزاردهنده است و می توان با توسل به زرد کهربایی و سبز چمنی و بنفش جیغ و صورتی دلربا به روح و روان جامعه ذره ای رنگ پاشید. همان جامعه ای که در مسیر بحران های سیاسی و تنش های اقتصادی و ناملایمات اجتماعی و ناکامی های ورزشی و طیف گسترده ای از خبرهای بد و بحران ها، رنجور و دردمند است و ضمیر ناخودآگاه و آگاهش برای یافتن نشاط به هر دری می زند. در چنین شرایطی می توان به راهکارهای نرم و زیرپوستی رجوع کرد و از مولفه های روانشناختی برای تزریق آرامش در بطن جامعه بهره برد. یکی از راهکارهایی که می توان در پناه آن زمینه های بسط شور و نشاط و امیدواری را در جامعه تقویت کرد از دالان مدیریت امور شهری می گذرد. کم کاری شهرداری ها در حوزه های مختلف به منزله افزایش نارضایتی است و فعالیت های تاثیرگذار آنها می تواند نقش ارزنده ای در ارتقا روحیه تاب آوری و بهبود تعاملات اجتماعی داشته باشد. در روزهای اخیر عملکرد شهرداری شیراز در حوزه نورپردای کلانشهر و سنگ فرش خیابان ها انتقاداتی را در پی داشته است. رویدادی که می توان از آن به عنوان محاکمه شهرداری در خیابان عاشقانه ارم یاد کرد.
انتخاب اولویت های اشتباهی
نماینده مردم شیراز و زرقان در مجلس شورای اسلامی می گوید: پروژه سنگ فرش کردن خیابان ارم چه ضرورتی دارد که در این شرایط در اولویت شهرداری شیراز قرار گرفته در حالی که پروژه هایی چون حوزه آبریز دروازه قرآن با توجه به فصل بارندگی و خطر آن برای شهروندان بر زمین مانده است.ابراهیم عزیزی افزود: متاسفانه شهرداری شیراز اولویت ها و نیازهای اصلی شهر را کنار گذاشته و پروژه هایی را دنبال می کند که ضرورتی برای آن احساس نمی شود یا می توان آن را پس از کارهای اصلی که نیاز مردم شهر است، انجام داد.وی ادامه داد: ظاهرا برخی افراد به سبب برخی منافع، پروژه هایی را به شهرداری تحمیل می کنند وگرنه ضرورتی ندارد که پروژه ای چون سنگ فرش خیابان ارم اولویت شهرداری شود در حالی که قبلا چنین پروژه هایی شکست خورده است.رییس مجمع نمایندگان فارس در مجلس شورای اسلامی گفت: شهرداری از جمله سازمان هایی است که با منابع عمومی و پول مردم اداره می شود لذا توجه به نیازها و ضرورت های اولویت دار مردم نیز برای شهرداری یک امر لازم است.
وی به عدم توجه کافی به جنوب شهر شیراز اشاره کرد و گفت: امروز جنوب شهر شیراز با مشکلات عدیده اش رها شده و شهرداری با علم به این موضوع، پروژه هایی را دنبال می کند که ضرورتی برای مردم ندارد.کارهای انجام نشده در جنوب، شرق و قسمت های مختلف شهر شیراز که از محرومیت رنج می برند، به حدی زیاد است که اگر شهرداری بخواهد آن ها را دنبال کند، دیگر وقتی برای پروژه های بی ضرورت پیدا نخواهد کرد.رییس مجمع نمایندگان فارس در مجلس شورای اسلامی همچنین گفت: بسیاری از مردم و علمای شهر تماس گرفته و خواستار پاسخگویی ما از عملکرد شهرداری شده اند و ما نیز واقعا نمیدانیم به آنها چه پاسخی دهیم. وظیفه ذاتی نمایندگان ایجاب می کند که بر اقدامات دستگاهها نظارت کنند لذا امیدواریم مسوولان شهرداری پاسخ عقلانی و منطقی برای کارهای خود داشته باشد.
کسب تجربه از فعالیت های گذشتگان
محمد تقی تذروی یکی دیگر از منتقدان پروژه سنگفرش خیابان ارم است. این عضو منسوب به جبهه اصولگرایان سابقه حضور در شورای چهارم را دارا می باشد. وی با تذکر به شهردار شیراز در این زمینه گفت: بعنوان یکی از اعضای شورای اسلامی شهر شیراز به شهردار توصیه و تذکر می دهم که از اقدامات و فعالیت های گذشته کسب عبرت و تجربه نموده و از هدر رفت بیت المال جلوگیری شود. برای نمونه سنگ فرش کردن جلوی آرامگاه حافظ همچنان طرحی ناقص محسوب می گردد که موجبات رضایتمندی را فراهم نساخته و این در حالی است که شهرداری خیابان ارم را سنگفرش می کند. حال این سوال مطرح می گردد که آیا اجرای این پروژه در شرایط کمبود بودجه و تنگنای اقتصادی توجیهی منطقی دارد؟
البته ابرازاین گلایه ها به یگانه عضو منتسب به جبهه اصولگرایان خلاصه نمی شود و در میان طیف اصلاح طلبان موسوم به لیست امید هم شماری از اعضا انتقاداتی را نسبت به چنین پروژه هایی مطرح می کنند. سیداحمدرضا دستغیب، رییس پیشین شورای شهر شیراز در این زمینه می گوید: در شهر انسان محور ، توجه مدیران شهری به عبور و مرور راحت انسان ها و استفاده بیشتر از فضاها و مبلمان شهری است. در حالی هزینه میلیاردی در سنگ فرش خیابان ارم انجام می پذیرد که بسیاری از پیاده راه های شیراز ، دچار مشکلات اساسی در عبور و مرور پیاده مردم هستند.
تقدیر از تلاش های شهرداری
در این میان به نظر می رسد که رییس شورای اسلامی شهر شیراز دیدگاه متفاوتی دارد. به باور سید عبدالرزاق موسوی عملیات های عمرانی باید به موازات اطلاع رسانی و خدمات رسانی انجام شوند. این آزاده دوران جنگ تحمیلی و مدیر پارلمان شهری شیراز در این رابطه می گوید: باید از تلاش های شهرداری به ویژه در موضوع پروژه ها صمیمانه تشکر کرد. وی درواکنش به انتقاد یکی از نمایندگان مردم شیراز و زرقان در  مجلس شورای اسلامی که به موضوع سنگ فرش خیابان ارم و نورپردازی پل ها و معابر پرداخته  بود گفت: بارها عرض کرده ام، شهرداری در انعکاس عملکرد و فعالیت های خود، به ویژه در حوزه مناطق حاشیه ای شهر و خدمات رسانی به مردم، خوب عمل نمی کند. ما اقدامات و فعالیت های شهرداری را به ویژه با رعایت اصل مهم عدالت اجتماعی قابل دفاع می دانیم. بنابراین شهرداری باید همراه با گزارش درست فعالیت ها، در پاسخگویی به انتقادات از فرصت استفاده کرده و دلایل اقدامات خود را برای مردم توضیح دهد.
سنگفرش برای توسعه گردشگری و انسان محوری
رئیس کمیسیون عمران و حمل و نقل شورای شهردار با ارایه نظری کارشناسانه در این زمینه می گوید: اگر معتقد هستیم شیراز پایتخت تمدن و فرهنگ ایران اسلامی و سومین حرم اهل بیت(ع) و شهری گردشگر پذیر است، باید برنامه ریزی و اقداماتمان بر همین اساس باشد.نواب قائدی می افزاید: سنگ فرش کردن خیابان ارم در مسیر توسعه گردشگری و تحقق انسان محوری صورت می گیرد و نورپردازی تقاطع‌ها برای حفظ جایگاه شهر شیراز و در راستای رضایمندی شهروندان و حفظ مزیت ان نسبت به سایر شهرهاست.
مصالح نامناسب، دلیل شکست تجربه های پیشین
شهردار منطقه یک شیراز اصل تامین آسایش جسمی و آرامش روحی افراد پیاده را در محورهای گردشگری به دلیل حضور گردشگر و افراد پیاده را مقدم دانسته و در این زمینه می گوید: یکی از راه ‌های متداول مورد قبول صاحبنظران برای شاخص کردن حرکت پیاده، آرامسازی ترافیکی است.غلامرضا نامورچی مناسب ترین راه آرام سازی ترافیکی را استفاده از مصالحی مثل سنگ یا بتن و مواردی از این دست در فرش کف این خیابان‌ها دانست که در صورت اجرای نورپردازی مناسب، علاوه بر زیبایی خیابان می‌تواند به لحاظ روحی دقت رانندگی را نیز افزایش دهد و باعث امنیت جسمی و روحی استفاده کنندگان قرار گیرد و به یکی از نمادهای انسان محوری شهر تبدیل شود. به گفته وی، موقعیت خیابان حافظ جنب آرامگاه حافظ مشابه خیابان ارم بوده و تمام شاخصه‌ هایی که در خیابان ارم بوده در خیابان حافظ نیز کاملا مشهود است اما به دلیل آنکه طرحی مناسب با مصالح متناسب اجرا نشد، نتوانست اهداف طرح را برآورده کند اما امیدوار هستیم که با توجه به نوع و کیفیت مصالح استفاده شده در خیابان ارم و انجام کار با دقت و نظارت کامل، شاهد اقدامی تاثیرگذار باشیم.وی همچنین برآورد اولیه اعتبار مورد نیاز اجرای پروژه را حدود ۱۱.۵ میلیارد تومان اعلام و خاطرنشان کرد: قیمت نهایی پروژه حدود ۱۹.۵ میلیارد تومان برآورد شده است.شهردار منطقه یک شیراز ادامه داد: در برنامه زمانبندی ارائه شده چنانچه شرایط نامتعارفی اتفاق نیفتد و محدودیت‌های کرونایی در پروژه‌های عمرانی ابلاغ نشود تا نوروز امسال پروژه به بهره ‌برداری خواهد رسید.
نورپردازی برای قانون مداری
با عبور از نظر مسئولان و اظهار نظرهای موافقان و مخالفان پیرامون پروژه هایی نظیر سنگفرش خیابان ارم و نورپردازی های شهری می توانیم مرور گذرایی به نظر کارشناسان عرصه فرهنگ و هنر داشت. بدون شک همه احاد جامعه بر این مهم اتفاق نظر دارند که محیط های شهری نقش مهمی در روحیه عمومی جامعه دارند و سرمایه گزاری در این زمیینه در زمره اصلی ترین وظایف شهرداری ها قرار می گیرد.
یک دکترای پژوهش هنر در این زمینه می گوید: امروزه مدیریت نور و زیباسازی در محیط های شهری در زمره تخصصی ترین رسالت ها و ماموریت های مدیران امور شهری قرار می گیرد. دکتر سجاد شکری با اشاره به این که استفاده از تنوع نورها و رنگ ها علاوه بر زیبایی در گرافیک شهری، تاثیر بسزایی بر گرایش شهروندان به قانون مداری و انجام وظایف مدنی دارد، می افزاید: روانشناسی رنگ و نور و زیبایی تحت تاثیر شناخت کاملی از مناطق شهری شامل جمعیت، قومیت، اقلیم، موقعیت جغرافیایی، میزان درآمد، هویت اجتماعی، ارزش ها، هنجارها، ویژگی های بارز روانشناختی، نوع معیشت، علایق و مواردی از این دست می باشد. این هنرمند مجسمه ساز و استاد دانشگاه شیراز نور را نمادی از خداوند می داند که در مقابل تاریکی و گمراهی و نیستی قد علم کرده و می گوید: از کهن ترین روزگاران در ایران، نور معنایی مساوی با وجود، تقدس، پاکی و حقیقت داشته است. به همین دلیل انتخاب نور مناسب می تواند بستر های بصری و تجسمی تمایل به جرم و آسیب های اجتماعی را کاهش داده و زمینه ساز روحیه همکاری، تعلق خاطر و تعهد اجتماعی باشد. دکتر شکری مبانی رنگ و نورپردازی را دارای ارتباط مستقیمی با نحوه کنش های اجتماعی ارزیابی کرده و بیان می دارد: در تمدن‌ های ایران، نور دارای مراتب هفتگانه است و در تمدن ایرانی - اسلامی جایگاه رنگ و نور بیش از پیش اهمیت خود را حفظ نموده و بخش مهمی از تجلی سلوک عرفانی  در نورها ظهور پیدا می کنند.
پرهیز از تسویه حساب و جانبداری
منتقدان پروژه سنگ فرش خیابان ها و نورپردازی سازه ها بر این باورند که این گونه پروژه ها حیف و میل بیت المال بوده و برپایه نظرات غیر کارشناسانه استوار است و تا زمانی که همه پیاده روها و خیابان هایی که در سطح شهر محتاج مرمت و آسفالت هستند ترمیم نشوند، دیگر سرمایه گزاری در چنین پروژه هایی منطقی به نظر نمی رسد. حال با نگاهی بی طرفانه می توان این فرضیه را مطرح کرد که عدالت محوری در اجرای پروژه های عمرانی می تواند شاه کلید حل این چالش باشد. بدان معنا که همه شهر در سیطره قلمرو شهرداری قرار می گیرد و همانقدر که در حاشیه ای ترین و جنوبی ترین نقطه کلانشهر باید شاهد نهضت آسفالت و افزایش سرانه های فرهنگی و ورزشی باشیم، در شمال شهر نیز نیاز به اجرای پروژه هایی داریم که با توجه به ظرفیت های منطقه تعریف شده باشند. در حقیقت هر نقطه از جغرافیای شهری نیازمند تعریف پروژه های از جنس خود و به فراخور پتانسیل های آن محور است. برای مثال شهر شیراز در محدوده شهرداری منطقه یک، محل مناسبی برای احداث پیست اسکیت و فرهنگسرا ندارد و در قلمرو منطقه 5 هم به دلیل آن کمتر پذیرای گردشگران است و از مکان های پرجاذبه ای نظیر باغ ارم محروم می باشد، نیاز چندانی به سنگفرش و متمایز ساختن محور با هزینه های کلان حس نمی شود.
از نگاهی دیگر به یاد داشته باشیم که پروژه هایی نظیر سنگفرش خیابان ها فقط به منظور زیباسازی چشم انداز شهری صورت نمی گیرد. بلکه همه اهالی شهر نیازمند مکان هایی برای گفتگو و افزایش تعاملات اجتماعی هستند تا با توسل به آنها انرژی های منفی که در وجود یکایک ما انباشته شده را تخلیه کنیم. در دوران زندگی های مینیمال و در برهه ای که فشارهای اقتصادی و به دنبال آن بحران های روانی به اوج خود رسیده به تعاملات اجتماعی و گفتگو محوری و زیباسازی چشم انداز شهر بیش از همیشه احتیاج داریم.
در نهایت امید می رود همه مواردی که توسط منتقدان و موافقان عملکرد شهرداری در زمینه سنگفرش خیابان ها و نورپردازی ها مطرح شده ریشه در تسویه حساب سیاسی جناح ها یا جانبداری با چشمان بسته نداشته باشد و مصلحت شیراز و ارتقا روحیه اهالی فرهنگ مدار و صلح دوست آن در صدر اهمیت قرار گیرد. خیابان ارم شیراز در زمره بهترین خیابان های شهر دیرینه شیراز قرار می گیرد و خاطره های بی شماری از عاشقیت های این مردم را در دل خود می پروراند. شهرت شهر هفت هزار ساله شیراز جهانی است و مدیریتی با دیدگاه کلان باید در راس امور قرار گیرد.