میثم عسگری مدیرعامل پیام رسان آیگپ شامگاه روز یکشنبه، 25 اسفند ماه 1398 در توئیتی اعلام کرد که نام پیام رسان آیگپ در نظرسنجی انتخاب پیام رسان برای وزارت آموزش و پرورش حذف و با نام پیام رسان گپ جایگزین شده است بدون اینکه هیچ اطلاع قبلی و توضیحی به مسئولان پیام رسان آیگپ داده شده باشد به صورتی که تا بعد از ظهر روز یکشنبه، 25 اسفند ماه 1398 نام این پیام رسان در نظرسنجی ها قابل رویت بوده است و ناگهان، چنین اتفاقی به وقوع پیوست که اعتراض او را به همراه داشت و میثم عسگری مدیرعامل پیام رسان آیگپ در بهت و حیرت همچنان منتظر واکنش مسئولان آموزش و پرورش کشور است که بر مبنای چه معیاری، جایگزینی اسامی پیام رسان ها صورت گرفته است.
در ابتدا، نقبی به سخنان مدیرکل دفتر انتشارات و فناوری آموزشی سازمان پژوهش و برنامه‌ریزی وزارت آموزش و پرورش خواهیم زد که در مصاحبه " نظارت بر آموزش مجازی دانش‌آموزان با پیام‌رسان بومی" با سایت رسمی وزارت آموزش و پرورش در تاریخ 12 اسفند ماه 1398 خبر استفاده از پیام رسان های ایرانی در شیوه جدید ارائه درس به دانش آموزان در برهه شیوع ویروس کرونا در ایران و تعطیلی مدارس در استان های اعلام شده را داد و گفت که "محتواهای درسی تولید یا تأیید شده وزارت آموزش و پرورش از طریق پلتفرم‌های بخش خصوصی در اختیار دانش‌آموزان قرار می‌گیرد و با توسعه یک پیام‌رسان بومی، بر روند آموزش نظارت خواهیم کرد." و 13 روز بعد، در تاریخ 25 اسفند ماه 1398، وزیر آموزش و پرورش محسن حاجی میرزایی با صدور بخشنامه‌ای انتخاب شبکه اجتماعی داخلی مناسب مدرسه و تکمیل اطلاعات معلمان و کلاس‌های درس را به ادارات کل آموزش و پرورش استان‌‌ها ابلاغ کرد.
"در متن این بخشنامه آمده است:
با توجه به لزوم استفاده از فضای مجازی مطابق با سند تحول بنیادین آموزش و پرورش و اقتضائات شرایط کنونی و ضرورت استمرار امر آموزش و پرورش با بهره‌گیری از امکان‌های موثر موجود در فضای مجازی و با عنایت به تاکیدات مکرر دولت در خصوص استفاده از پیام رسانهای داخلی در کل مبادلات الکترونیکی و فرایند ایجاد شبکه اجتماعی دانش آموزی، مدیران مدارس موظف‌اند تا پایان وقت اداری روز یکشنبه 25 اسفندماه با مراجعه به سامانه سناد نسبت به انتخاب شبکه اجتماعی داخلی مناسب مدرسه و تکمیل اطلاعات معلمان و کلاس‌های درس اقدام کنند." که بدین صورت، پای پیام رسان های ایرانی را به رقابت بر سر کسب جایگاه برترین پیام رسان از نظر مردم باز کرد تا فرصت همکاری با وزارت آموزش و پرورش و خدمت رسانی به دانش آموزان را به دست بیاورند و قدمی در راستای ارتقای نظام آموزشی کشور برداشته شود.
در ادامه، نگاهی به عملکرد پیام رسان های نامبرده شده در نظرسنجی انتخاب پیام رسان برای وزارت آموزش و پرورش خواهیم انداخت:
نخستین پیام رسانی که باید به آن پرداخت، پیام رسان "سروش" متعلق به صدا و سیمای جمهوری اسلامی ایران و توسعه دهندگی شرکت توسعه فناوری رسانه سروش است که در بهمن ماه سال 1394، نسخه آزمایشی اش را به بازار عرضه کرد و بعد از مسدودسازی پیام رسان تلگرام در ایران در 10 اردیبهشت ماه 1397 و تبلیغات صورت گرفته روی پیام رسان های ایرانی در صدا و سیمای جمهوری اسلامی ایران، نام "سروش" بر سر زبان ها افتاد و تعدادی از کاربران اقدام به نصب این نرم افزار ارتباطی کردند به طوری که پیام رسان سروش به مدت سه روز از دسترس خارج شد و برای نمونه می توان به گزارش روزنامه شهروند در تاریخ 23 اردیبهشت ماه 1397 تحت عنوان "پیام رسان سروش زمینگیر شد" اشاره کرد که از قول کیوان نقره‌کار، کارشناس ارشد فناوری اطلاعات می نویسد که "پیام‌رسان‌های ما از لحاظ فنی و تکنولوژیکی و همین‌طور امکانات سخت‌افزاری هرگز قدرت رقابت با پیام‌رسان‌های خارجی را ندارند و این سیاستِ اجبارِ میلیون‌ها نفر کاربر ایرانی به استفاده از پیام‌رسان‌های داخلی دیر یا زود شکست می‌خورد." به طوری که با گذشت یک سال و چند ماه از گزارش روزنامه شهروند، صدا و سیمای جمهوری اسلامی ایران، در یک آگهی مزایده منتشرشده در وبسایت "پارس نماد دیتا" - پایگاه رسمی اطلاع‌رسانی مناقصات اعلام می کند که پیام رسان سروش به فروش خواهد رسید و طبق برآوردها، خریدار آینده پیام رسان سروش باید قادر به پرداخت مبلغ تخمینی 40 میلیارد تومان باشد که یک سوال مهم را در رابطه با حضور نام پیام رسان سروش در نظرسنجی انتخاب پیام رسان برای وزارت آموزش و پرورش به اذهان متبادر می سازد بدین صورت که پیام رسانی که با وجود تبلیغات بی وقفه صدا و سیما در ایام مسدودسازی پیام رسان تلگرام در ایران نتوانست طبق وعده ها، جانشین تلگرام شود و کاربرهای میلیونی ایرانی را به سمت خودش جذب کند چنانکه در زمانی قریب به دو سال، نزدیک به یک هفته قبل، وارد فرآیند اداری مزایده شده است، به چه علت و با چه معیاری در این نظرسنجی حضور دارد زیرا واضح است که با توجه به شواهد، گزینه خوبی برای استفاده مدیران مدارس، معلمان و دانش آموزان ایرانی در ایام شیوع ویروس کرونا و پس از آن، برای جبران زمان های از دست رفته در تقویم آموزشی کشور نیست.
دومین پیام رسانی که در نظرسنجی مذکور، شرایطی مشابه با پیام رسان سروش دارد و تبلیغات فراوانی روی آن انجام می شود، پیام رسان "روبیکا" است که در اکثر اوقات، به عنوان یک نرم افزار چندرسانه ای در برنامه های صدا و سیما مورد استفاده قرار می گیرد به طوری که به صورت تصادفی، در هر یک از برنامه ها در شبکه های مختلف، نام این پیام رسان به گوشتان می خورد و نام "روبیکا"، نخستین بار در ایام نوروز سال 1397 در آگهی های بازرگانی رسانه ملی مطرح شد که از شرکت های زیرمجموعه شرکت "همراه اول" به شمار می رود هرچند طبق اطلاعیه روابط عمومی "توسکا" انتشاریافته در خبرگزاری فارس، به آگاهی عموم رسانده است که شرکت ارتباطات سیار ایران "همراه اول" و سهامداران این شرکت در تعریف مدل‌های کسب و کار توسکا هیچ‌گونه دخالتی ندارند ولی باید اذعان کرد که "روبیکا" و شرکت "توسکا" از زمان آغاز همکاری با صدا و سیما در آذر ماه 1396 تا کنون، درگیر بحران های مختلفی شده است که مهم ترین آنها، نقش مبهم "توسکا" و شرکت "آیکان" در دستکاری نظرسنجی جشنواره تلویزیونی جام جم است و باز، پای صدا و سیما به جنجالی کشیده شده است که ارتباط مستقیم به پیام رسان های ایرانی دارد چنانکه به نظر می رسد با وجود تبلیغات انبوه، ترغیب مردم از طریق نصب برنامه برای شرکت در نظرسنجی و حتی بهره گیری از یک پیام رسان خارج از سازمان صدا و سیما برای کسب اعتماد عمومی برای استفاده از پیام رسان های ایرانی، به علت نبود استراتژی های درست با چالشی همیشگی در ارتباط با مدیریت پیام رسان های منتسب به خودش مواجه است که هر از گاهی، باعث می شود تیغ انتقادات به سمتشان نشانه رود هرچند لازم به ذکر است پیام رسان "روبیکا" برخلاف پیام رسان "سروش" برای شرکت در نظرسنجی، از اعتبار بیشتری برخوردار است و نمی توان به مسئولان آموزش و پرورش کشور برای این مورد خُرده گرفت.
پیام رسان دیگر، پیام رسان "بله" است که فعالیتش را با تمرکز روی نظام بانکی کشور در سال 1396 آغاز کرد به طوری که طبق مصاحبه مصطفی رادمرد مدیر پیام رسان "بله" با خبرگزاری فارس توانست در سال 1397، 1600 میلیارد تومان تراکنش مالی را برای کاربران انجام دهد که حکایت از بستر مناسب این پیام رسان در امور مالی دارد و حالا که نامش در نظرسنجی وزارت آموزش و پرورش برای انتخاب پیام رسان آمده است، باید منتظر ماند و دید که در عرصه آموزش و پرورش، چه امکاناتی را می تواند در اختیار کاربران قرار دهد برخلاف اینکه همانند دو رقیب دیگرش، "سروش" و "روبیکا" از تبلیغات آنچنانی در سطح کشور برخوردار نیست هرچند حمایت بانک ملی ایران را پشت سرش دارد.
چهارمین پیام رسان، پیام رسان "گپ" است که محصولی از شرکت فناوری اطلاعات توسعه سامان است و بر مبنای اطلاعات مندرج در سایت رسمی:" توسعه سامان فعالیت خود را بصورت تخصصی از سال 1381 در زمینه تجارت الکترونیک و فناوری اطلاعات آغاز کرد. فعالیت های شرکت در سه مسیر کلی تولید بازی های رایانه ای، تولید سیستم های تحت وب و ارائه زیرساخت های تخصصی تحت وب و سرویس های کاربردی اینترنت می باشد.
در حوزه تولید بازی، شرکت با توجه به رویکرد بین المللی و با تکیه بر تجربیات خود در بازارهای جهانی از سال 1387 وارد عرصه تولید بازی های کامپیوتری شد. کلیه این بازی ها بصورت بین المللی ارائه و برای کشورهای مختلف با شرایط خاص هر کشور، راه اندازی می شوند. تمرکز تولیدات ما در حوزه بازی بیشتر در حوزه وب و تلفن های هوشمند می باشد."
همچنین، باید خاطرنشان کرد که شرکت فناوری اطلاعات توسعه سامان از سال 1393، در حوزه پیام رسان ها فعالیت می کند و با نگاهی به فعالیت های گذشته این شرکت می توان دریافت که اکثر فعالیت ها در حوزه ساخت بازی های رایانه ای و گسترش بستر فعالیت برای بازی سازان بوده است و به طور مثال، در سال 1398، پیام رسان "گپ" میزبانی سه دورهمی بازی سازان ایران را بر عهده داشت که با استقبال رو به رو شد و اینطور که به نظر می رسد با توجه به توانمندی نیروها در زمینه بازی سازی، حداکثر تمرکز این پیام رسان به این مقوله اختصاص یافته است از اینرو، باید به انتظار نشست تا مشاهده کرد که در صورت جلب نظر کاربران در نظرسنجی، چه عملکردی خواهد داشت؟
در ضمن، همزمان با مسدودسازی پیام رسان تلگرام در ایران عنوان شد که هفت پیام رسانِ سروش، گپ، آیگپ، بله، ایتا، بیسفون پلاس و ویسپی از سوی وزارت ارتباطات و فناوری اطلاعات جمهوری اسلامی ایران پشتیبانی می شوند.
چند ماه گذشت و پیام رسان ها منتظر حمایت وعده داده شده بودند که حمید فتاحی معاون وزیر ارتباطات در بهمن ماه 1397 خبر داد که مرکز ملی فضای مجازی تصمیم گرفته پنج پیام‌رسان داخلی را از گردونه حمایت حذف کند و از این پس فقط دو پیام‌رسان که در بررسی‌های این مرکز به عنوان ابزارهای برتر انتخاب شده‌اند، مورد حمایت دولتی قرار گیرند و در گفتگو با باشگاه خبرنگاران جوان، دلیل چنین تصمیمی را اینگونه بیان کرد که "طبق ابلاغیه‌ای که از سمت مرکز ملی فضای مجازی داشتیم، پیام‌رسان‌های سروش و گپ این قابلیت فنی و توانمندی را از خود نشان دادند و انتخاب شدند. تیم‌های فنی از دستگاه‌های مختلف جمع شدند و آیتم‌هایی مانند نوع معماری، مقیاس پذیری، قابلیت توسعه، سخت‌افزار، نرم‌افزار، به روز بودن، نوع پروتکل‌هایی که استفاده می‌کنند، نوع توسعه پذیری، ارتباط با خدمات بانکی، خدمات دولت الکترونیک و.... بررسی کردند و در نهایت این دو پیام‌رسان از رتبه بالاتری برخوردار شدند. البته اگر دلیل دیگری برای این انتخاب وجود داشته باشد، خود دوستان مرکز ملی فضای مجازی حتماً توضیحات کامل‌تری را ارائه می‌کنند." و حالا و در آستانه آغاز سال 1399، پیام رسان سروش، دیگر حتی وجهه خودش را برای صدا و سیما از دست داده به طوری که مقدمات فروش آن را چیده است و پیام رسان دیگر با نام "گپ" روی دیگر سکه است که همچنان، سر پا است و باید دید آیا حمایت های دولتی، در اینجا، مثمر ثمر واقع می شود یا تاریخ "سروش" برای یک پیام رسان دیگر تکرار خواهد شد؟
آخرین پیام رسان در نظرسنجی، پیام رسانی است که نامش، روز یکشنبه، 25 اسفند ماه 1398 از فهرست حذف شد و "آیگپ" نام دارد و با استناد به گفتگوی محمدرسول کاظمی بنیانگذار پیام رسان "آیگپ" با خبرگزاری مهر در 19 دی ماه 1396، به شرح زیر:
" ما اینجا چارت شرکتی نداریم این کاری بوده که ۱۰ جوان برنامه‌نویس همه با هم آن را انجام داده‌اند." این نقطه شروع گپ و گفتمان با محمد رسول کاظمی مدیر، بنیانگذار و برنامه‌نویس این پیام‌رسان بود. یک جوان ۳۰ ساله که در حال حاضر دانشجوی دکتری مدیریت شبکه از دانشگاه تهران است و می‌گوید؛ تمام اعضای تیم سازندهشان هم جوان‌های زیر سی سال‌اند. جرقه کار درست از سال ۹۳ زده شد. زمانی که شاید در اوج استفاده از نرم‌افزارها و پیام‌رسان‌های رنگ به رنگ خارجی کمتر کسی به فکر ساخت یک پیام‌رسان داخلی بود. چیزی که ساخته دست سازنده‌ها و برنامه‌نویس‌های وطنی باشد؛ بنابراین نبود همین اتفاق خودش بهانه‌ای شد برای سازندگان آی گپ که برای ساختن دست به کار شوند و نهایتاً در آبان ماه ۹۴ از آن رونمایی کنند.
"آیگپ" از انگشت شمار پیام رسان ها است که هیچ گاه، نهادها و سازمان های دولتی به آن روی خوش نشان ندادند به صورتی که براساس خبر "پیام رسان ایرانی آیگپ واگذار شد" باشگاه خبرنگاران جوان در 21 آبان ماه 1397 به مالکیت شرکت توسعه فناوری های هوشمند کیان ایرانیان درآمد تا شاید بتواند مسیر رشد و توسعه را با سرعت بیشتری طی کند هرچند که در مصاحبه ای که همان خبرگزاری با میثم عسگری مدیرعامل حال حاضر آیگپ تحت عنوان " اختلال پیام‌رسان‌های داخلی در زمان قطعی اینترنت به حمایت نکردن دولت بازمی‌گردد" در 20 آذر ماه 1398 داشت، وی عنوان کرد که " در مورد این سوال اجازه بدهید به صورت شفاف نظرات خود را بیان کنم. ما هیچ کمک مالی از دولت دریافت نکرده‌ایم. وام ۵ میلیارد تومانی که این همه برای آن سر و صدا به پا کردند را نیز آیگپ دریافت نکرده است و پیگیر هم نیستیم که چنین مبلغی را دریافت کنیم. در کل آیگپ از سوی دولت، هیچ کمک مالی دریافت نکرده است. البته شایعاتی در این زمینه در فضای رسانهای و مجازی مطرح شد؛ اما بنده اعلام می‌کنم که آیگپ به هیچ عنوان وارد این مباحث نشده و چنین تسهیلاتی از سوی دولت به ما اختصاص داده نشده است. در خصوص حمایت‌های زیرساختی و سخت‌افزاری هم در یک زمان محدود دو و نیم رک خالی در یک دیتاسنتر به ما دادند که در چندماه گذشته آن را هم با لطف وزیر و شرکت زیرساخت تحویل دادیم و از آن هم دیگر استفاده نمی‌کنیم." و انگار که تلاش ها، به در بسته خورده و حتی تغییر مدیریت نتوانسته است چالش ها را از پیش رو بردارد و حذف نام "آیگپ" از نظرسنجی انتخاب پیام رسان برای وزارت آموزش و پرورش، جدیدترین چالش این پیام رسان به شمار می رود و امید است اینگونه برخوردها که شائبه ایجاد می کند و نخبگان کشور در عرصه های مختلف را نسبت به دیدن توانایی هایشان ناامید می سازد، تکرار نشود تا همه رقبای ذکرشده در گزارش "نگاهی به همه رقبا" بتوانند در شرایط برابر و بدون اهتمام به نهادهای دولتی و خصوصی تامین کننده آنها در رقابتی سالم در برابر یکدیگر قرار بگیرند و با نظر کاربران و مردمِ نگران وضعیت درسی فرزندان در ایام شیوع ویروس کرونا در ایران، بهترین گزینه انتخاب شود از اینرو، پیشنهاد می شود که هفت پیام رسان برتر اعلام شده از نظر وزارت ارتباطات و فناوری اطلاعات جمهوری اسلامی ایران برای کسب حمایت ها در سال 1397 در نظرسنجی شرکت نمایند تا شاهد اینگونه جا به جایی های نابهنگام و سوال برانگیز نباشیم که صحت و اعتبار آن را زیر سوال می برد.
در نهایت، اصلی ترین دلیل چنین بی برنامگی را می توان در تلاش مسئولان وزارت آموزش و پرورش برای انجام هر چه زودتر نظرسنجی و دستیابی به نتیجه جُست که این شرایط غیرقابل توجیه را به بار آورده است و زمان ابلاغیه بخشنامه وزیر آموزش و پرورش و جا به جایی رخ داده، دلیل دیگری بر صحت این ادعا است.