حدود بیست روز پیش نیزیکی از خبرگزاری های داخلی ضمن تایید خبراین روزنامه نوشت:« براساس شنیده های منابع آگاه جمعیت قابل توجهی (چندین هزار نفر شتر) از شترهای کشور قطر قرار است با موافقت اداره منابع طبیعی به منطقه زرین دشت استان فارس منتقل و مستقر شوند با توجه به فقر پوشش گیاهی ، عدم آب کافی ، عرصه مورد نیاز جهت چرای این جمعیت که به نقل بیش از بیست هزار نفر شتر را شامل می شود وعملا زرین دشت ،داراب و عرصه های منابع طبیعی آن را به بیابان تبدیل خواهند کرد»
خبری که گرچه کسی شاید در ابتدا توجه چندانی به آن نکرد اما انتشار آن در فضای مجازی ابتداتوجه دوستداران محیط زیست و سپس افکارعمومی را نسبت به خود جلب کرد.
حالا ودرشرایطی که این خبرسوخته بازهم به یک خبر داغ درمحافل داخلی وخارجی تبدیل شده،تناقض گویی مسئولان ایرانی دراین خصوص افکارعمومی را در دوراهی تایید یا تکذیب این خبر قرارداده است.
تایید خبر توسط دو مسئول محلی
درحالیکه شواهد حکایت از آن دارد که در شهرستان زرین دشت استان فارس صحبت های اولیه مبنی بر واگذاری یک هزار هکتار عرصه برای انتقال شترهای قطری بوده که منطقه باید فنس کشی می شده است،مدیرکل منابع طبیعی و آبخیزداری استان فارس ضمن تایید تمایل قطری ها برای انتقال شترهایشان به فارس فنس‌کشی محدوده مورد نیاز برای پرورش این شترها را تکذیب می کند و می گوید: چنین چیزی صحت ندارد و در حال حاضر بیش از 80 درصد عرصه منابع طبیعی استان فارس در اختیار مرتع‌داران است و حدود 120 هزار بهره‌بردار در عرصه منابع طبیعی استان فارس داریم که از طریق دامداری و مرتع‌داری امرارمعاش می‌کنند اما در تمام استان جایی تحت عنوان مرتع دامدار، فنس‌کشی نشده است.
مهرزاد بوستانی می گوید: «فعلا قطریها سه شهرستان لار، فراشبند و زرین‌دشت را انتخاب کرده‌اند و در حال انجام تشریفات قانونی برای راه‌اندازی مرکز پرورش شتر در این شهرستانها هستند.»
وی می افزاید:این پروژه از طریق مرکز سرمایه‌گذاری استان فارس و معاونت هماهنگی امور اقتصادی و توسعه منابع استانداری فارس در حال پیگیری است و بعد از مذاکراتی که مسئولان فارس با قطریها داشتند، شیخ قطر پیشنهادی برای احداث مرکز پرورش شتر در فارس مطرح کرده است.
وی می‌افزاید: قبلا نظر شیخ قطر بر روی احداث این مرکز در کرمان و یزد بوده که بعد از دیدار و مذاکره با مسئولان فارس و آشنایی با ظرفیت‌های فارس تصمیم به سرمایه‌گذاری در این استان گرفته است.
اما معاون هماهنگی امور اقتصادی و توسعه منابع استانداری فارس نیز حرف های بوستانی را تایید می کند و می گوید: «طرح پرورش شتر با هدف جذب سرمایه‌گذار خارجی انجام می‌شود. این طرح در قالب یک مجتمع مخصوص و زنجیره‌ای کامل به جهت تولید احداث می‌شود که شامل محل پرورش شتر، کشتارگاه، بیمارستان دام و... است.»
یدالله رحمانی در حالی طرح پرورش شتر را طرحی متمرکز معرفی می‌کند که در مصاحبه خود با ایرنا، از خرید حق و حقوق مالکان منطقه هم خبر می‌دهد! او همچنین می‌گوید: قرار است دو تا سه مجتمع پرورش شتر در ایران اجرا و به ازای هر مجتمع سه هزار میلیارد تومان سرمایه وارد کشور شود. ۹۶ درصد اشتغال این مجتمع‌ها هم برای ایرانیان ایجاد خواهد شد.
تکذیبه توسط یک مسئول ملی صادر می شود
اما درحالی که معاون هماهنگی امور اقتصادی و توسعه منابع استانداری فارس از حضور مسئولان سازمان جنگل‌ها و وزارت جهاد کشاورزی در مذاکرات با کشور قطر خبر می‌دهد، مدیر کل امور مراتع سازمان جنگل‌ها، مراتع و آبخیزداری کشور، انجام هرگونه مذاکره با کشور قطر را تکذیب می‌کند.
ترحم بهزاد، درباره احتمال ایجاد بیکاری در منطقه با خرید پروانه‌های چرا از دامداران عرفی عنوان می‌کند: «این که گفته می‌شود یک امیر قطری به دنبال سرمایه‌گذاری در ایران است را تکذیب می‌کنم. هفته گذشته در شیراز بودم و اصلا بحث سرمایه‌گذار خارجی نبود.»
بهزاد اضافه می‌کند: «همه مراتع کشور طرح مرتع‌داری و سند محضری دارند و این اسناد از سوی بهره‌بردار و رئیس ادارات کل منابع طبیعی امضا شده است. طرح‌های مرتع‌داری قراردادهای ۳۰ساله دارند و استاندار نمی‌تواند پروانه را از بهره‌بردار بخرد. طبق بند پنج شیوه‌نامه ضوابط فنی و اجرائی مراتع کشور در مراتع مشاعی باید همه بهره‌برداران برای واگذاری مرتع رضایت دهند. قریب به اکثریت مراتع کشور هم به صورت مشاعی مدیریت می‌شوند.»
او تأکید می‌کند: اداره کل منابع طبیعی فارس بدون هماهنگی با سازمان جنگل‌ها نمی‌تواند کاری انجام دهد. فقط تصمیم‌گیری در سطوح ۵۰هکتاری به مدیران کل استانی تفویض اختیار شده است و هر کاری باید مراحل قانونی خود را طی کند.
بهزاد اضافه می‌کند: در دعاوی بین مرتع‌داران عرفی، حتی رئیس سازمان هم نمی‌تواند دخالت کند و تنها مرجع رسیدگی و حل اختلاف، دیوان عدالت اداری است.
مراتع ایران ظرفیت دام مازادندارد
اما در شرایطی که مسئولان استان فارس از سرمایه گذاری قطری ها در حوزه پرورش شتر در این استان کم آب و خشک سخن گفته و انتقال شترهای تمیم بن حمد آل ثانی امیر قطر را به این استان تلویحا تایید می کنند،رئیس اداره منابع طبیعی آمل که تخصص مرتع دارد، در گفت‌وگو با «شرق» تأکید می‌کند: مراتع ایران ظرفیت دام مازاد ندارند و نمی‌توان از خارج دامی به این مراتع وارد کرد.
نعمت الله کوهستانی ادامه می‌دهد: اگر شتر به مراتع ایران وارد شود، قطعا دامداران عرفی معترض خواهند شد. از آنجا که مراتع ظرفیت دام مازاد ندارند، اگر پوشش مرتع اجازه ادامه چرای گوسفند در این اکوسیستم را نمی‌دهد، مرتع‌داران عرفی می‌توانند دام خود را به شتر تغییر دهند.
به گفته کوهستانی، گاو از گیاهان تُرد تغدیه می‌کند به همین دلیل در شمال فراوان است. گوسفندان گراس دوست دارند و بز و شتر علاقه‌مند هستند که از گیاهان بوته‌ای تغذیه کنند. شتر بوته‌های خشبی را دوست دارد.
او اضافه می‌کند: در اکولوژی مرتع اصطلاحی به نام مدل حال و انتقال داریم. وقتی اکوسیستم از حالتی به حالت دیگر تغییر کرد، یعنی بوته‌ها جایگزین گراس‌ها شد، امکان بازگشت به شرایط اولیه بدون دخالت انسان وجود ندارد. بنابراین اگر شرایط اقلیمی اجازه دهد، می‌توان با دخالت در مرتع تا حدودی تغییر حالت آن را کنترل کرد اما اگر در چنین مرتعی شتر حضور پیدا کند، برنامه‌های احیایی جواب نمی‌دهد. چنین مراتعی باید قرق شود.
او تأکید می‌کند: اگر در استان فارس قصد داریم شترداری راه بیندازیم، اول باید تکلیف دامدار عرفی را مشخص کنیم. بزرگ‌ترین مشکل مراتع ایران، تعداد خانوار ساکن در مراتع است. در حالی که یک مرتع پنج هزار هکتاری به طور مثال ظرفیت ۱۰ خانوار را دارد، ۱۵ خانوار در آن ساکن می‌شوند و این مسئله افزایش تعداد دام را به همراه خواهد داشت.
درحالیکه سخنان ضدونقیض مسئولان ، ابهامات زیادی را درباره جذب سرمایه‌گذار قطری ایجاد کرده است.
دراین میان مديرکل دفتر جذب و حمايت از سرمايه گذاري استانداري فارس در گفت و گو ايرنا گفته است: «متاسفانه افرادي که بعدا مشخص شد نه بهره بردار بوده و منافعي نيز در مناطق مورد نظر براي اجراي طرح سرمايه گذاري خارجي براي پرورش شتر در فارس نداشته اند جوي منفي بر پايه اظهاراتي بي اساس درست کردند. »
هاله فولادفر افزوده است: با توجه به خشکسالي ساليان گذشته در استان فارس ضروري است که اقدامات و طرح هاي توليدي کم آب بر بيشتر مورد توجه و حمايت قرار گيرد.
وي به مطالعات و مقايسه کارشناسان استان فارس بين کاشت ذرت و پرورش شتر اشاره کرده و گفته است: «براساس اين تحقيقات مشخص شد که ميزان آب مورد نياز براي پرورش هر 10 هزار نفر شتر معادل آب مصرفي يک مزرعه چهار هکتاري کشت ذرت طي چهار ماه است که اگر اين مقايسه در خصوص ظرفيت اشتغال نيز مدنظر قرار گيرد اجراي طرح پرورش شتر با اشتغال بالا منطقي و عقلاني تر به نظر مي رسد.»
یک تکذیبیه دیگر
اما مديرکل منابع طبيعي و آبخيزداري استان فارس نيز دریک موضع گیری قابل بحث و درگفتگوی با ايرنا مدعی شده است : هيچگونه مجوزي هنوز براي پرورش شتر با سرمايه گذار قطري در استان فارس از طرف منابع طبيعي صادر نشده است.
مهرزادبوستانی گفته است:« تاجايي که من مطلع هستم از سوي دستگاه هاي ديگر نيز اين مجوز هنوز صادر نشده است.»
وي این را هم گفته است که« اين طرح ماه ها است که در دستور کار مسئولان استانداري فارس قرار گرفته و با رايزني هاي فراوان اکنون موفق به جلب رضايت سرمايه گذار قطري براي ورود سرمايه خارجي به استان شده است.»
درشرایطی که بخش های زیادی از فارس خصوصا زرین دشت که منطقه مورد بحث دراین خصوص است با پوشش گیاهی اندک، نبود آب و چراگاههای درخورتوجه برای شتر به یک. منطقه تقریبا بحرانی تبدیل شده و حساسیت کنشگران محیط زیست، درخصوص این توافق برانگیخته است جا دارد تا یک صدای واحد دراستان اقدام به اطلاع رسانی دقیق درخصوص این توافق کند.
توافقی دیپلماتیک که به اعتقاد کارشناسان با عملی شدن آن به زودی شاهد فرسایش بیشتر خاک و بیابانی‌شدن شهرهای زرین‌دشت و داراب و رخت بربستن زندگی از این شهرهای باستانی خواهیم بود.