دلار در آستانه سقوط قرار گرفت؟

بازار ارز طی ۴۸ ساعت اخیر تحت تأثیر اظهارات مسئولان و رسانه‌های آمریکایی درباره قطعی شدن صدور مجوز بانکی برای انتقال ۶ میلیارد دلار منابع ارزی ایران به بانک‌های قطری قرار دارد. خبرهایی که باعث شده دانه‌درشت‌های بازار ارز به تکاپو افتاده و فکری به حال دارایی‌های خود کنند.

خبرگزاری آسوشیتدپرس روز دوشنبه خبر داد که دولت بایدن با ارائه معافیت تحریمی برای بانک‌های بین‌المللی به منظور انتقال ۶ میلیارد دلار از دارایی‌های مسدود شده ایران از کره جنوبی به قطر بدون ترس از تحریم‌های آمریکا، موافقت کرده است.

البته شواهد نشان می‌دهد دولت بایدن از ترس کارشکنی‌ها این دستور را از رقبای انتخاباتی خود پنهان کرده، چرا که بلینکن وزیر امور خارجه ایالات متحده مجوزها را در روز یکشنبه ۱۰ سپتامبر امضا کرده و روز دوشنبه ۱۱ سپتامبر دولت بایدن این موضوع را به کنگره اطلاع داده است.

واکنش اعتراضی که در پی انتشار این خبر از سوی رقبای انتخاباتی دموکرات‌ها همچون تام کاتن، مایک فلود و حتی دونالد ترامپ صورت گرفت هم نشان می‌داد صدور مجوز انتقال پول‌ها صحت دارد.

انتقال کامل پول‌ها و دسترسی کامل بانک مرکزی

بر اساس اطلاعات موثق، کار افتتاح حساب ۶ بانک ایرانی که به نمایندگی از بانک مرکزی وظیفه جابه‌جایی پول‌ها را بر عهده دارند نزد بانک‌های قطری تمام شده و در آخرین تحولات صورت گرفته، بخشی از پول‌های ایران به این حساب‌ها منتقل و بخش دیگری نیز تا هفته آینده به طور کامل منتقل می‌شود.

بر اساس توافق صورت گرفته بانک مرکزی ایران به این پول‌ها دسترسی کامل دارد و می‌تواند از آن برای واردات کالاهای مورد نیاز کشور استفاده کند.

استفاده از منابع آزاد شده با اراده ایران

بر اساس همین توافق بود که رئیس‌جمهور کشورمان اخیراً در گفت‌وگویی اختصاصی با شبکه «ان‌بی‌سی نیوز» اظهار کرد: دولت جمهوری اسلامی ایران درباره چگونگی هزینه کردن ۶ میلیارد دلار از پول‌های آزادشده ایران از کره جنوبی تصمیم‌گیری خواهد کرد و این پول‌ها هر کجا که نیاز باشد، هزینه خواهد شد.

پس از این اظهارات رئیس‌جمهور ایران، رقبای انتخاباتی دموکرات‌ها اعتراض خود را شدیدتر کردند که چرا دولت بایدن در برابر ایران عقب‌نشینی کرده است. به همین علت وزارت خارجه این کشور ناچار شد برای کاهش فشارها، ادعا کند که این پول‌ها همچنان تحت نظارت قرار دارند.

متیو میلر سخنگوی وزارت خارجه آمریکا مدعی شد که کشورش این اختیار را دارد که چنانچه ضروری تشخیص دهد، شش میلیارد دلار پول‌ مسدود شده ایران در کره جنوبی که در حال انتقال به قطر است، را بار دیگر مسدود کند.

وی با ادعای این‌که وزارت خزانه‌داری آمریکا نظارت سخت‌گیرانه‌ای بر نحوه استفاده از این منابع دارد، گفت که ما در خصوص نحوه استفاده از این منابع هوشیارانه عمل کرده و این توانایی را داریم تا بر استفاده از آنها نظارت کنیم.

ادعاهایی برای مصرف داخلی

در این باره لازم به ذکر است که اولاً ادعای میلر ناظر به قبل از جابه‌جایی پول‌های ایران به قطر بوده و اکنون با انتقال کامل پول‌ها، آمریکایی‌ها دیگر هیچ اختیاری برای کارشکنی در این زمینه نخواهند داشت.

از سوی دیگر دعوای انتخاباتی دموکرات‌ها و جمهوری‌خواهان در آستانه انتخابات امری طبیعی است که باعث می‌شود دولت مستقر برای توجیه اقدامات خود اظهاراتی را برای مصارف داخلی مطرح کند؛ بنابراین همان‌طور که خبر مجوز انتقال پول‌ها یک روز پس از امضا به کنگره اطلاع داده شد، چنین اظهاراتی هم از مسئولان آمریکایی طبیعی است.

البته نکته دیگری که رسانه‌های غربی و برخی مخالفان دولت در داخل مطرح می‌کنند، القای این گزاره است که این پول‌ها برای مصارف محدود بشردوستانه استفاده خواهد شد که توضیحات رئیس‌جمهور در این مورد همه ابهامات را برطرف می‌کند. رئیسی در گفتگوی اخیر خود در پاسخ به اینکه آیا این پول‌ها برای موارد دیگری به‌جز امور بشردوستانه هزینه خواهد شد، گفت: بشردوستانه یعنی هر چیزی که ملت ایران احتیاج داشته باشد، بنابراین این پول به نیازهای آنها اختصاص خواهد یافت و دولت ایران درباره نیازهای ملت ایران تصمیم‌گیری و آن را تعیین خواهد کرد.

زمزمه‌های ریزش دلار

تغییرات زیرپوستی بازار ارز ایران و تحرکات «مال‌دارها» از حدود یک ماه قبل که خبرهای مربوط به انتقال پول‌های مسدود شده ایران مطرح شد تا حدودی قابل مشاهده بود، اما حالا خبر می‌رسد که با دسترسی کامل بانک مرکزی به ۶ میلیارد دلار موجود در قطر و افزایش قدرت مانور بازارساز، قرار است به‌زودی بخشی از منابع ارزی داخلی بانک مرکزی برای مدیریت بازار استفاده شود. خبرهای رسیده حاکی است جدی بودن این موضوع وحشت را در بین دلالان ارزی افزایش داده است.

مجیدرضا حریری، عضو اتاق بازرگانی ایران و رئیس اتاق ایران و چین هم در این زمینه گفته است که بانک مرکزی زمانی می‌تواند قدرت مداخله در بازار ارز را در اختیار بگیرد که به اندازه کافی ارز در جیبش داشته باشد و خوشبختانه این اتفاق در حال رخ دادن است.

او با اشاره به اینکه بانک مرکزی باید از امروز با بالاترین قیمت به بازار ارز ورود کند و فروشنده ارز باشد، تاکید می‌کند که مطمئناً بانک مرکزی از امروز می‌تواند منابع ارزی قابل دسترس خود را به اشکال گوناگون وارد بازار کند و همه باید منتظر اخبار و تأثیرات مثبت در بازار ارز باشند.

به نظر می‌رسد افرادی که سال‌ها تجربه حضور در بازار ارز را دارند دست و پای خود را جمع کرده و از مدت‌ها قبل در حال مدیریت دارایی‌های خود هستند. به اعتقاد برخی صاحب‌نظران، برخی بالازدن‌های دلار را می‌توان فرصت‌هایی برای خروج از بازار با کمترین زیان در نظر گرفت.