ارکستر ملی ایران در این اجرا سعی دارد تا پایه‌گذار حرکتی نوین برای کودکان و نوجوانان باشد. قطعاتی که برای این اجرا ساخته شده، بزرگسالان را به خاطرات دوران کودکی پرتاب می‌کند و برای کودکان راهی است که باعث می‌شود تا نگاهی متفاوت به موسیقی داشته‌باشند و خاطراتی نو برای خود بسازند. به همین بهانه به پای صحبت‌های سهراب کاشف، رهبر میهمان این کنسرت نشستیم تا بیشتر با این اجرا و اهداف آن آشنا شویم.
- لطفا در ابتدای امر در خصوص روند پذیرش رهبری ارکستر ملی در این اجرا بگید؟ چه عواملی باعث شد تا این امر را بپذیرید؟
البته این اولین همکاری من با ارکستر ملی نیست. چند سال پیش به عنوان اولین رهبر میهمان ارکستر ملی در زمان مدیریت هنری آقای فرهاد فخرالدینی با این ارکستر همکاری داشتم و اخیرا هم با نوازنده های جدید ارکستر در طی دو اجرای اخیر آشنا شدم.
هر دو بار اجراهای موفقی داشتیم و این پیشینه از قبل وجود داشت. اما علت اینکه مدتی در این بین همکاری من با ارکسترها ادامه پیدا نکرد دو موضوع بود: یکی نیاز شدید به آموزش پایه ای در هنرستانها و دانشگاهها و پرورش نسل بعد که آن را وظیفه خود می دانم و بسیار زمانبر است . دوم اینکه بعد از بازگشت به ایران پیشنهادهایی برای رهبری برنامه هایی می شد که حوزه کاری من نبود. اما این برنامه برایم جذابیتهای مختلفی داشت که با کمال میل این مسئولیت را پذیرفتم.
- چند نفر و چه تعداد ساز در این اجرا شما را همراهی می کنند؟
ترکیب کامل ارکستر ملی شامل سازهای زهی، بادی چوبی، سازهای ایرانی و سازهای کوبه ای در این اجرا حضور خواهند داشت که البته به این مجموعه تعدادی نوازنده مهمان در سازهای کوبه ای و هورن اضافه شده اند. بنابراین ارکستر کمی بزرگتر شده است.
- چرا این اجرا برای بچه های ایران نامگذاری شده و چه خصوصیاتی دارد؟
ارکستر ملی برای اولین بار در طول تاریخ فعالیتش قرار است برنامه ای را برای همه گروههای سنی اما با توجه ویژه به مخاطب کودک و نوجوان به روی صحنه بیاورد.
توجه ارکستر ملی به نسل آینده ساز کشور نکته بسیار مهمی است. اینکه یک تیم حرفه ای و دلسوز با دقت توانمندی هایش را برای نسل آینده بکار گرفته و برای تامین نیازهای فرهنگی کودک و نوجوان اهمیت قائل شود مهمترین خصوصیت این اجراست و خیلی اتفاق خوبی است. خیلی برای این کار زحمت کشیده شده و افراد مهمی در این اجرا در کنار ارکستر هستند. این موضوع هم برای ارکستر ملی اهمیت بسیار دارد و هم برای مخاطبانی که این شانس را دارند تا این اتفاق را از نزدیک تجربه کنند.
- با توجه به اینکه مخاطبان ارکستر ملی افراد خاصی هستند و معمولا قطعات کلاسیک اجرا می شود چه راهکارهایی رو در نظر دارید برای جذاب شدن کار برای کودکان؟
اول از هر چیز باید اصلاح کنم که هدف این برنامه ایجاد محتوای خوب برای همه گروههای سنی است با توجه ویژه به کودک و نوجوان. پس مخاطب ما فقط کودکان نیستند. یاد آوری خاطره با ظرافت بسیار برای بچه های دیروز و ساخت خاطره برای بچه های امروز بطور همزمان در یک شب و در یک سالن چالش بزرگی است و داشتن یک تیم توانمند اولین شرط آن است. زمانی که عنوان برنامه ارکستر ملی برای بچه های دیروز و امروز قطعی شد پیشنهاد همکاری با دو آهنگساز شناخته شده در زمینه موسیقی کودک از دهه 60 تا 80 یعنی محمدرضا علیقلی و بهرام دهقانیار را به بنیاد رودکی دادم که با استقبال مواجه شد و عزیزان هم با انرژی همان سالها برای این همکاری اعلام آمادگی کردند. از بعد از ظهر همان روز نوشتن آثاری جدید بر اساس تمهای مورد استفاده در فیلمها و کارتونهای آن زمان توسط همان هنرمندان آغاز شد. آقای مصطفی رحماندوست نیز در این برنامه بعنوان مشاور پروژه در کنار ارکستر ملی هستند. فکر می کنم با چنین تیمی برنامه برای کودکان و نوجوانان بسیار پربار خواهد بود.
- این اجرا چه اهدافی را دنبال می‌کند؟
هدف این هست که وقتی بچه ها، جوانها و والدین از سالن کنسرت خارج می شوند چیزی به داشته هایشان اضافه شده باشد. تجربیات دیداری و شنیداری آنها بطور هدفمند و هدایت شده افزوده شده و بیش از پیش و از نزدیک با درون ارکستر ملی آشنا شده باشند.
به همین منظور به غیر از اجرای قطعات، توضیحاتی در مورد نحوه گوش کردن به موسیقی و کشف لایه های عمیق تر در یک ارکستر بزرگ با زبانی ساده برای مخاطبان خواهم داشت. ضمن این که این اجرا از این نظر در ایران کاملا نو است مطمئنم این بخش برای همه سنین مفید خواهد بود اما برای نسل کودک و نوجوان اهمیت دو چندان دارد. به همین دلیل هم در اجرای پیش رو قطعات بطور هدفمند بصورت سازی و بدون کلام تنظیم شده اند تا کلام بخشی از توجه را به خود اختصاص ندهد و تمرکز مخاطب بر بخشهای مختلف ارکستر و مواردی باشد که برایش تدارک دیده شده است. این موضوع خود از نکات ویژه این برنامه است چرا که در ارکستر ملی همواره بخش قابل توجهی از وزن برنامه بر دوش کلام بوده است. ولی در این برنامه موسیقی بدون کلام موضوع اصلی است.
- قطعاتی که قرار است اجرا شود چیست و چه نوآوری در قطعات ساخته شده وجود دارد؟
سه سوییت ارکستری کودکانه بر اساس تمهایی از پاتال، دزد عروسکها و شهر موشها و ... از آقای علیقلی و خونه ی مادر بزرگه، زیر گنبد کبود(آقای حکایتی) و... از آقای دهقانیار به همراه چند اثر دیگر از رپرتوار ارکستر ملی توسط ارکستر اجرا خواهد شد.
قطعات یاد شده به تازگی و برای این اجرا نوشته شده و برای اولین بار اجرا می شوند ولی به خاطر تمهای ماندگاری که در آنها بکار رفته مخاطب نسل قبل با آن احساس نزدیکی دارد. برخی از این آثار حدود 35 سال پیش ساخته شدند که بسیار موفق بودند. امروز با گذشت سالها از خلق آن آثار همان آهنگسازان بعد از سالها تجربه تغییرات قابل توجهی را در تنظیم قطعات برای ارکستر ایجاد کرده اند و با رویکردی جدید برای کودک و نوجوان امروز آثاری را از نو خلق کرده اند تا برای آینده بماند. تیم پر از دهه شصتی هاست. چه بسیاری از اعضای ارکستر و خود من که در آن سالها به دنیا آمده ایم و چه بزرگترهایی که در آن سالها برای کودکان آثار ماندگاری را خلق کرده اند. و همگی ما دست به دست هم دادیم و واقعا می خواهیم کاری برای نسل بعد کرده باشیم.
- آیا می توان این اجرا را پایه گذار حرکتی نو در زمینه موسیقی کودکان دانست؟
این را زمان مشخص خواهد کرد. امیدوارم اتفاق خوبی باشد.
- در پایان اگر صحبت خاصی دارید بفرمایید
مخاطب ما شایسته کار با کیفیت و خوب است و تلاش صادقانه برای ارائه کار خوب و با کیفیت را وظیفه خود می دانم. این وظیفه در برابر مخاطب کودک و نوجوان بعنوان آینده سازان این سرزمین اهمیت ویژه ای پیدا می کند. به همین دلیل تلاشم کاستن از زرق و برقهای اضافه در اجرا و پرداختن هرچه دقیقتر به محتوا است.