برجام و بازگشت داماتو

باری، معادلات امنیتی و سیاسی دستخوش تغییری بزرگ شده بود که می طلبید هر چه زودتر به فکر سر و سامان دادن به آن بود. تلاش برای به شکست کشاندن انقلاب به طرق مختلف استارت می خورد تا شاید تبعات این انقلاب تمام منطقه را درگیر نسازد که هیچ کدام از اقدامات امریکا به ثمر نمی نشیند و انقلاب مردم و امام راه خود را می پیماید.

شروع جنگ تحمیلی و درگیر کردن دو قدرت منطقه ای، ایران و عراق به جنگی خانمان سوز تلاش دیگر امریکاست تا شاید انقلاب اسلامی را به زانو در آورد و اسلام سیاسی را در مرزهای ایران دفن کند. هر چند ۸ سال جنگ دو کشور درگیر را به شدت تضعیف می کند اما هیچ کدام را از نفس نمی اندازد.
چونان که عراق بعد از خاتمه جنگ وارد کویت شده و ایران لااقل در شعار و نه لزوما در عمل دشمن سرسخت امریکا باقی می ماند.

سرنگون کردن هواپیمای مسافربری ایران بر فراز آب های خلیج فارس،  پایان جنگ و آشکار شدن نقش امریکا در این جنگ ویرانگر بر دشمنی ایرانیان می افزاید.

تصویب قوانین ضد ایرانی در مجلسین امریکا که نمونه بارز آن طرح داماتو بود نشان از ادامه و پایان ناپذیری این دشمنی دو طرفه داشت. هر چند حوادث ۱۱ سپتامبر و کمک لجستیکی ایران در آغاز جنگ امریکا بر علیه القاعده در افغانستان حسن نیت ایران را تا حدی به امریکا یادآور شد اما دیری نپایید که غائله محور شرارت و پرونده هسته ای رابطه دو کشور را به حالت جنگ رو در رو کشانید. خوشبختانه تمهیدات کسانی چون حسن روحانی( دبیر وقت شورای عالی امنیت ملی) خطر جنگی تمام عیار را از سر ایران رفع کرد.

نفوذ ایران در عراق بعد از صدام اگر چه سبب شد امریکا تا اندازه ای متمایل به ایران شود و دست نیاز به سوی ایران دراز کند تا شاید از این منجلاب با ضرر کمتری رهایی یابد اما این نیاز نیز منجر به بهبود روابط نشد که البته پرونده هسته ای ایران مانع عمده ای بشمار میرفت.

باری! اوباما و درک واقعی وی از قدرت ایران و حل پرونده هسته ای همگان را امیدوار کرد تا شاید مشکل این گره کور اینبار باز گردد. تماس تلفنی اوباما با روحانی و پیاده روی های ظریف تحلیلگران را امیدوار تر کرد.

امضاء برجام، تلطیف فضای مابین طرفین، کاهش دشمنی که حالا بیشتر از پیش از امضای این توافق تاریخی احساس می شد سبب شده بود همه امیدوارانه پایان یک دوره طولانی از دشمنی را نوید دهند.

سؤال اینجاست چرا حتی بعد از برجام شاهد نزدیک شدن دو کشور ایران و امریکا نیستیم؟  و چرا در ایران و امریکا بر طبل دشمنی کوبیده می شود؟ و در نهایت امریکا چگونه ایرانی می خواهد؟

پاسخ به این سؤالات آنگاه ساده می شود که نگاهی به اهداف، رویکرد و عملکرد ایران اسلامی در حوزه سیاست خارجی بی اندازیم.  
عمده اختلافات ایران و امریکا را باید در موارد زیر جستجو کرد:  
ایران اسلامی اسرائیل را غاصب دانسته و مسلمانان جهان را امتی واحد می داند که باید ریشه اسرائیل را برکنند، بیرون راندن قدرت های خارجی از منطقه، بر عهده گرفتن امنیت خلیج فارس توسط کشورهای منطقه، حمایت مالی و معنوی از محور مقاومت و در نهایت مخالفت با آنچه امریکا مد نظر دارد.

امریکا در مقابل نظر و اهداف ایران اسلامی قرار می گیرد و همواره دو کشور در پی مخالفت و ضربه زدن به منافع یکدیگر اند.
شاید امضا برجام پرونده هسته ای را حل کرده باشد ولی اختلاف بر سر مسائلی چون حمایت ایران از حزب الله، نقش و نفوذ ایران در عراق،مخالفت با حضور امریکا در پایگاه های نظامیش در منطقه را حل نکرده است که انتظار هم نمی رود در سالهای آینده نیز حل کند.

در ایران بسیاری مخالف تغییر این وضع هستند و برخی نیر با رویکردی متعصبانه و احساسی و بدون هیچ پشتوانه عینی و منطقی بر طبل دشمنی و اخیرا جنگ با امریکا می کوبند که شاید بتوان گفت نتیجه گاها عملکرد امریکا بوده است.

در آن سوی دنیا، در واشنگتنِ امریکا نمی شود از لابی صهیونیستی- عربی قدرتمند غافل ماند که می کوشد ایران را غول از بیشه در رفته ای نشان دهد که به صورت خستگی ناپذیری در پی ضربه زدن به اسرائیل و امریکاست که اگر فرصت دهند و  دستش برسد مکه و ریاض را هم به تسخیر خود در خواهد آورد. با چنین وضعی و ترویج چنین تفکری در امریکا باید امید کمی برای کاهش برخوردها داشت چرا که دشمن حی و حاضر( ایران) عربستان و اسرائیل اگر افول کند کمک های نظامی، اقتصادی و معنوی امریکا به این دو کشور به میزان زیادی بی دلیل می شود.

به اعتقاد بسیاری امریکا( بخوانید لابی عربی -صهیونیستی و شرکت های تولید کننده اسلحه)، ایرانی می خواهد شبیه آنچه از عربستان قابل مشاهده است؛ که تامین کننده منافع اش باشد و ایران نه عربستان است که امنیت منطقه را به صورت کامل به امریکا واگذارد و نه اسرائیل است که جلوی اعراب بایستد و کودک کشی کند. ما با کشوری متفاوت رو به رو هستیم که نه ظلم می پذیرد و نه ظلم می کند، امنیتی درون زا دارد، جامعه ای متمدن، طبقه متوسط قدرتمند و با فرهنگ دارد و....

ایران پیامی واضح و روشن به منطقه و جهان فرستاده است: ایران کشوری بزرگ و قدرتمند است که باید در تعاملات منطقه و جهان نقش بیشتری به او بدهید و این امریکاست که می بایست در سیاست های خود در قبال ایران تجدید نظر جدی کند. امری که امریکا به واسطه فشار لابی های یاد شده به آن وقعی نمی گذارد.

نقض آشکار برجام مبتنی بر تصویب قاطع طرح تحریم ۱۰ ساله( داماتو) در سنا را باید بخشی از تلاش امریکا در جهت وارد کردن ایران به کانال مورد نظر خود ارزیابی کرد. اگرچه پاسخ قاطع ایران به تصویب طرح مذکور چندان دور از ذهن نیست اما در درون محافل تصمیم ساز و تصمیم گیر جمهوری اسلامی خروج از برجام امری فعلا غیر منطقی قلمداد می شود چرا که تصور بر این است؛ نقض عهد از سوی ایالات متحده چهره تهران را در میان جهانیان به عنوان کشوری پایبند و بالعکس چهره واشنگتن را به بد عهدی نسبت به تعهدات بین المللی شهره خواهد ساخت.

ورود آگاهانه ایران به مذاکرات حقوق بشری با اتحادیه اروپا می تواند در این مقطع امری لازم باشد زیرا ایران به شدت نیازمند رفع اختلافات و در ادامه دوستی با اروپاست تا شاید نیازمندهای خود را از دل اتحادیه اروپا تأمین نماید. نزدیکی به اروپا و دیگر امضاء کنندگان برجام و پذیرش واقعیت های امریکا در چنین شرایطی باید در دستور کار مقامات کشور قرار گیرد تا کمترین آسیب در این تلاطم به کشور وارد آید.

بهتر است ایران به جای ارتقاء فناوری هسته ای در مقابل طرح تصویب شده( داماتو) به دنبال خرید تسلیحات علی الخصوص جنگنده های راهبردی از روسیه در جهت تقویت بنیه دفاعی خود باشد چرا که بازگشت به سمت سانتریفیوژ و به کار انداختن آنها همان چیزی ست که تندروهایی چون ترامپ آرزوی آن را دارند. با وجود شخصیتی غیرمتعارف چون ترامپ در کاخ سفید باید برای هر اتفاقی آماده بود خاصه ایجاد درگیری در منطقه، لذا تاکید بر افزایش قدرت بازدارندگی نظامی نباید تعجب آور جلوه کند.  

مهدی مرادی-کارشناس ارشد روابط بین الملل

انتهای پیام /  مهدی مرادی
1585 کلیک ها  شنبه, 13 آذر 1395 21:14
این مورد را ارزیابی کنید
(2 رای‌ها)

نظر دادن

لطفا از نوشتن با حروف لاتین (فینگلیش) خودداری نمایید.
از ارسال دیدگاه های نا مرتبط با متن خبر، تکرار نظر دیگران، توهین به سایر کاربران و ارسال متن های طولانی خودداری نمایید.
لطفا نظرات بدون بی احترامی، افترا و توهین به مسئولان، اقلیت ها، قومیت ها و ... باشد و به طور کلی مغایرتی با اصول اخلاقی و قوانین کشور نداشته باشد.
در غیر این صورت، «راستین آنلاین» مطلب مورد نظر را رد یا بنا به تشخیص خود با ممیزی منتشر خواهد کرد.

بالا