به واقع در سال های اخیر برگزاری انواع و اقسام کنفرانس ها و همایش های سطحی با موضوعات مختلف که گاه تخصصی عنوان می شوند، به خاطر سرایت اصل کسب درآمد به بسیاری از حوزه های علمی، فرهنگی و غیر اقتصادی در کشورمان، گسترش پیدا کرده است.
برگزارکننده های این نوع کنفرانس ها بیشتر شرکت های خصوصی هستند که در سال های اخیر رشد فراوانی داشته اند و تبلیغات فراوان آنها فضاهای مختلف مجازی و غیرمجازی را تسخیر کرده است، این شرکت ها برای برگزاری همایش ها و کنفرانس ها گاه از سوی برخی نهادها و سازمان ها حمایت می شوند.
شاید یکی از آسیب های برگزاری همایش های سطحی و غیرعلمی، لوث شدن رفع معضلات و مسائل کشور است. این قبیل همایش ها و کنفرانس ها برگزار می شوند که برگزار شده باشند و در مواردی نیز برخی مدیران دستگاه ها تنها برای رفع مسئولیت، کسب وجهه و حتی سابقه برای خود، به هزینه بیت المال اقدام به برگزاری چنین کنفرانس هایی می کنند و در نتیجه چندان اهمیت نمی دهند که نتایج کنفرانس ها عملیاتی شود یا خیر.
نرگس فلاح استاد دانشگاه و معاون پژوهشی دانشکده شیمی دانشگاه امیرکبیر در گفت و گو با خبرنگار ایرنا، ابتدا در تعریف واژه کنفرانس اظهار کرد: کنفرانس (Conference) در واقع به اجتماع گروهی از متخصصان فن در جایی مشخص برای بحث و مشورت در خصوص رفع مسئله و معضلی فنی در حوزه های مختلف از جمله علمی، اقتصادی، اجتماعی و فرهنگی در حوزه داخلی یا بین الملل اطلاق می شود.
اما این استاد دانشگاه صنعتی امیر کبیر از جمله کسانی است که دل پری از برگزاری کنفرانس های سطحی و نمایشی در کشور دارد و معتقد است: برگزاری همایش یا کنفرانس در کشور آنقدر زیاد شده است که در و دیوار شهر از تبلیغات آنها پر شده است.
وی با بیان این که افزایش سمینارها و کنفرانس های سطحی در کشور مقداری نگران کننده است، تاکید کرد: کنفرانس هایی که روزانه حتی 20 مورد از آنها در کشور برگزار می شود، باید مقداری جهت دارتر شوند.
این استاد دانشگاه ادامه داد: مجوزهایی نیز که برای برگزاری این کنفرانس ها صادر می شود، باید با حساسیت همراه باشد چراکه هدف از برگزاری این نوع کنفراس های سطحی، ظاهرا تنها کسب درآمد و برخورداری از برخی امتیازات است.
فلاح با اشاره به اینکه بسیاری از این کنفرانس های سطحی از سوی محافل واحدهای دانشگاهی نه چندان معتبر و غیر انتفاعی و برخی شرکت های خصوصی برگزار می شود، گفت: برگزار کنندگان این نوع کنفرانس ها گاه برای ارائه پایان نامه های دانشجویان و ارائه مثلا نیم تا یک نمره از هر دانشجو 250 تا 300 هزار تومان می دریافت می کنند.
وی افزود: این در حالی است که در بسیاری از این کنفرانس ها مسائل به صورت تخصصی پرداخته نمی شود و فارغ از این که از انجمن های تخصصی رشته های مربوطه نیز دعوت نمی شود، بسیاری از میهمانان این کنفرانس ها نیز از تخصص لازم برخوردار نیستند و در ادامه با پذیرایی مختصری کنفرانس را جمع می کنند.
معاون پژوهشی دانشکده شیمی دانشگاه امیرکبیر گفت: ما امسال به دانشجویان دانشگاه خودمان اعلام کردیم که بابت شرکت در هر کنفرانسی پول ندهند. گرچه در دانشگاه امیر کبیر این رویه ایجاد شده است، اما به نظر می رسد این مسئله در کل محیط های دانشگاهی و غیردانشگاهی نیازمند مدیریت صحیح است.
وی با اشاره به اینکه در بسیاری از این نوع کنفرانس ها که در کشور برگزار می شود، تبادل اطلاعات علمی روز دنیا به شکل تخصصی صورت نمی گیرد، افزود: این به دلیل آن است که برگزاری کنفرانس ها در کشور بیشتر درآمد محور شده است و برگزار کنندگان به خصوص شرکت ها نیز با تبلیغات فراوان در سایت های مختلف همه چیز را بسیار خوب نشان می دهند.
فلاح که آبانماه پارسال دبیری نخستین کنفرانس بین المللی'مهندسی و تکنولوژی های سبز برای آینده پایدار' را عهده دار بود، هدف از برگزاری این کنفرانس را شناسایی راهکارها و تعریف فرایندهایی در راستای کاهش هرچه بیشتر پسماند و پساب های صنعتی و بازیافت این مواد به منظور کاهش و جلوگیری هرچه بیشتر از آلودگی های زیست محیطی عنوان کرد.
وی با بیان اینکه با فراگیرشدن بحث های مربوط به شیمی سبز و استفاده از تکنولوژی مربوطه به طور حتم بسیاری از معضلات زیست محیطی نیز در سطح کشور کاهش خواهد یافت، از نبود حمایت و همکاری مناسب از سوی برخی دستگاه های مرتبط با این موضوع بسیار مهم انتفاد کرد.
دبیر نخستین کنفرانس مهندسی و تکنولوژی سبز برای آینده پایدار با بیان این که در واقع برگزاری کنفرانس های با کیفیت در ایران با دغدغه هایی همراه است، گفت: آنچه برای ما در برگزاری این کنفرانس مورد نیاز و بسیار مهم بود، حمایت بایسته از سوی نهادهای بالادستی بود که متاسفانه اتفاق نیافتاد.
وی با اشاره به تلاش زیادی که سال گذشته برای ترغیب مسئولان برای برگزاری این کنفرانس به عمل آمد، افزود: تعدادی از مسئولین از وزارتخانه ها و سازمان های اجرایی مرتبط با موضوع برای حضور و برخی نیز برای سخنرانی دعوت شده بودند.
معاون پژوهشی دانشکده شیمی دانشگاه امیرکبیر ادامه داد: برخی مسئولان نیز با وجود که قول داده بودند اما متاسفانه در آخرین لحظات حضورشان منتفی شد.
فلاح یک علت احتمالی نبود حمایت های لازم نهادهای بالادستی و مرتبط را از برگزاری چنین کنفرانس مهم و بین المللی که برای نخستین بار در کشور اتفاق می افتاد، ازدیاد برگزاری سمینارها، همایش ها و کنفرانس های سطحی در کشور دانست.
پرفسور جلالی :دانشگاه ها برگزاری و شرکت در کنفرانس های سطحی را تحریم کنند
پدر فناوری اطلاعات ایران با تاکید بر این که اصل برگزاری همایش، کنفرانس و یا سمینار مفید و خدشه ناپذیر است، گفت: اگر کنفرانس برگزار نشود، مجموعه علمی نیز براحتی نمی توانند دور یکدیگر جمع شده و تبادل اندیشه و آرا داشته باشند.
پروفسور علی اکبر جلالی در گفت و گو با ابرنا، در عین حال برگزاری کنفرانس های غیرمفید و اقتصادمحور را به ویژه بابت لوث شدن معضلات و مسائل کشور بسیار زیانبار دانست و تاکید کرد: دانشگاهیان نباید در این گونه کنفرانس ها و همایش های نمایشی شرکت کنند.
این استاد دانشگاه با اشاره به که بسیاری از پایان نامه ها و طرح های مبتکرانه در پژوهشگاه ها و کتابخانه های سراسر کشور بایکوت شده است و کسی سراغی از آنها نمی گیرد، گفت: اجرایی و عملی کردن این طرح ها و ابتکارات به طور حتم با برگزاری این حجم از کنفرانس و همایش اتفاق نمی افتد و تنها نیازمند مدیران دلسوز، توانمند و کوشا است.
وی همچنین یکی از اشکالات اساسی بسیاری از کنفرانس ها و همایش ها در کشور را نبود پیگیری به منظور اجرایی کردن راهکارهای ارائه شده در این گونه محافل به ظاهر علمی عنوان کرد و گفت: متاسفانه پس از برگزاری این نشست ها تمامی طرح ها و ابتکارات مطروحه به نوشتارهایی تبدیل و بایگانی می شوند.
عضو هیات علمی دانشکده برق دانشگاه علم و صنعت در ادامه اظهارکرد: اگر برای شرکت در کنفرانس و همایشی دعوت شوم به طور حتم به سوابق برگزار کنندگان و افراد دعوت شده و همچنین برخی استانداردهای برگزاری این محافل علمی توجه خواهم کرد.
وی ادامه داد: به هر حال ممکن است برخی از مدیران، سازمان ها و شرکت ها و حتی قشر دانشگاهی به دلیل بی توجهی به برخی از مسائل و استانداردها، فریب خورده و حتی هزینه هایی را نیز برای برگزاری کنفرانس های سطحی متقبل شوند.
پروفسور جلالی گفت: حتی مشاهده می شود که برخی از مجریان کنفرانس ها و همایش ها در تبلیغات خود مدعی می شوند که مقالات و پایان نامه های دانشجویان فوق لیسانس و دکترا را به صورت «آنلاین» و در مجلات معتبر چاپ می کنند، و دانشگاه هایی هم هستند که مقالات و پایان نامه ها بی ارزش را می پذیرند.
پرفسور جلالی در ادامه افزود: این در حالی است که دانشگاه های معتبر کشور تنها به پایان نامه ها و مقالاتی نمره می دهند که در مجلات معتبر دنیا به چاپ برسند چراکه مجلات دنیا رتبه بندی شده اند.
وی همچنین با اشاره به برگزاری برخی از کنفرانس های ریشه دار در کشور، کنفرانس برق ایران را از آن جمله دانست و با بیان اینکه این کنفرانس حدود 20 سالی است که برگزار می شود، گفت: برگزاری محافل علمی به طور حتم نیازمند سابقه درخشان و پشتوانه علمی قوی مجریان برگزارکننده است.
به عقیده این عضو هیئت علمی دانشگاه علم و صنعت ایران، بسیاری از کنفرانس های سطحی در کشور تنها با هدف درآمدزایی و از طریق دریافت کمک های مالی از منابع مختلف و همچنین دریافت وجه از دانشجویان و شرکت کنندگان برگزار می شود و مجریان آنها همچون دلال بازار عمل کرده و از هر راهی قصد درآمدزایی دارند.
دکتر روستا: حضور انجمن های حرفه ای در برگزاری و ارزیابی کنفرانس ها ضروری است
اما پدر علم بازاریابی ایران با تاکید بر این که متاسفانه برگزاری همایش و کنفرانس در حال حاضر با مسائلی مواجه است، حضور موثر انجمن های و تشکل های حرفه ای رشته های مختلف به منظور نظارت و ارزیابی کنفرانس ها و همایش ها را در برگزاری بهتر و نتیجه بخش بودن این گونه محافل تخصصی بسیار ضروری دانست.
دکتر احمد روستا در گفت و گو ایرنا، بیان کرد: اصولا کیفیت هر کالا و خدماتی از جمله خدمات مربوط به برگزاری کنفرانس ها و همایش های علمی و تخصصی تحت تاثیر مخاطبان این گونه محافل برگزار می شود.
وی افزود: درصورتی که علاقمندان و شرکت کنندگان در این نشست های تخصصی به حق و حقوق خود اشراف داشته باشند و در برابر انتظاری که از برگزاری این محافل داشته اند، پیگیری های لازم را به عمل آورند به طور حتم کیفیت کنفرانس ها و همایش ها نیز بهبود خواهد یافت.
دکتر روستا با اشاره به اینکه در برگزاری یک کنفرانس یا همایش تخصصی برخی عوامل مهم نقش آفرینی می کنند، برگزار کننده، سخنرانان و شرکت کنندگان را از آن جمله برشمرد و گفت: متاسفانه در برخی از همایش ها و کنفرانس ها هیچ یک از این سه رکن اصلی با دقت و به صورت مناسب انتخاب نمی شوند و یا حتی نقشی ندارند.
عضو هیات علمی دانشکده مدیریت و حسابداری دانشگاه شهید بهشتی با تاکید براینکه، برگزار کننده یک کنفرانس و همایش باید حرفه ای باشد، این موضوع را در اثربخشی هرچه بیشتر این گونه نشست ها بسیار مهم خواند.
وی در ادامه اظهارکرد: متاسفانه در حال حاضر بسیاری از برگزار کنندگان کنفرانس ها و همایش ها در بخش های مختلف اقتصادی، علمی و حتی فرهنگی تنها به دلیل منافع مالی و شاید با انتظارات گوناگونی این محافل را آن هم بصورت نمایشی برگزار می کنند.
دکتر روستا گفت: سخنرانان این گونه همایش ها بدون اینکه متخصص موضوع همایش باشند، تنها از قدرت بیان برخوردارند و در بسیاری موارد نیز شرکت کنندگان کمتر با هدف استفاده از مطالب در این گونه محافل حضور پیدا می کنند.
وی گفت: تنوع و تعدد کنفرانس ها و همچنین پراکنده بودن و نبود ارتباط موضوعی حتی با عنوان انتخاب شده برای کنفرانس، کیفیت بسیار پایین سخنرانی در حوزه انتخابی و همچنین ارائه ضعیف مطالب در این گونه همایش ها همه باعث شده اند آنطور که انتظار می رود نتایج مطلوبی از این محافل حاصل نشود.
پدرعلم بازاریابی ایران درعین حال گفت: البته نمی توان همه سمینارها و همایش ها را این گونه نامید و هراز گاهی همایش های مفید و موثری نیز چه با حضور اساتید و سخنرانان ایرانی یا خارجی برگزار می شود که با همایش های کاسبکارانه و غیرحرفه ای متفاوت است.
وی با بیان اینکه متاسفانه هم اکنون بسیاری از رشته های دانشگاهی فاقد هرگونه انجمن و تشکل فعال است، اظهارکرد: این مسئله به طور حتم عدم حضور پررنگ، جدی و مسئولانه قشر دانشگاهی را در محافل مختلف علمی به دنبال داشته است.
عضو هیئت علمی دانشکده مدیریت و حسابداری دانشگاه شهید بهشتی در ادامه حضور موثر انجمن های و تشکل های حرفه ای در رشته های مختلف به منظور نظارت و ارزیابی کنفرانس ها و همایش ها در کشور را در بهتر برگزار شدن این گونه محافل تخصصی بسیار ضروری دانست.
دکتر روستا افزود: به عنوان مثال در صورتی که ما در هر یک از حوزه های مدیریت دارای چنین تشکل ها و انجمن هایی باشیم این تشکل ها نیز به طور حتم خود را در برگزار شدن هرچه بهتر نشست های تخصصی مربوطه و همچنین کیفیت مطالب عنوان شده در این گونه کنفرانس ها مسئول دانسته و به طور قطع در آینده شاهد تحولی چشمگیر در این حوزه ها خواهیم بود.
وی گفت: به نظر من برگزاری همایش باید از سوی افراد مسئولیت پذیر، آگاه و متعهد چه در بخش خصوصی چه در بخش دانشگاه ها صورت گیرد و به طور معمول در هیچ جای دنیا همایش نه صرفا دانشگاهی و نه فقط از سوی بخش خصوصی برگزار می شود، بلکه بسته به نوع موضوع، حوزه و مخاطب آن برگزار می شود.
یه اعتقاد این استاد دانشگاه، سازمان های ارائه دهنده مجوز برای برگزاری کنفرانس ها و همایش های داخلی و بین المللی باید ضوابطی تعیین کنند که حضور حداقل یک عضو به عنوان نماینده تشکل و انجمن رشته مربوطه در کمیته سیاست گذاری برگزاری این نوع نشست ها ضروری باشد.
دکتر روستا همچنین افزود: نتایج و خروجی این همایش ها نیز در ادامه می تواند از سوی این گونه تشکل ها و انجمن ها نظارت و ارزیابی شده و این موضوع می تواند نقش تعیین کننده ای در ارائه مجوزها برای برگزاری سایر همایش ها و کنفرانس ها در آینده باشد.
عضو هیات علمی دانشکده مدیریت و حسابداری دانشگاه شهید بهشتی اظهارکرد: در صورتی که در ارزیابی همایش های برگزار شده امتیازاتی قائل شویم و با توجه به این امتیازات مجوز برگزاری همایش های بعدی داده شود، کیفیت این گونه کنفرانس ها و همایش ها نیز در آینده بهبود خواهد یافت.