دكتر سید علی فاطمی، عضو هیئت مدیره انجمن داروسازان ایران با تاكید بر اینكه 10 درصد از داروهای موجود در جهان تقلبی هستند، گفت: معضل داروهای تقلبی و قاچاق مشكلی است كه همواره زندگی انسانها را تهدید كرده، اما میزان استفاده از آن در كشورهای مختلف متفاوت است؛ در كشورهای پیشرفته آمار استفاده از این داروها حدود یك درصد و طبق گفته مراجع ذیصلاح این آمار در كشور ما در حدود 5 تا 10 درصد عنوان شده است.
تفاوت داروهای تقلبی و قاچاق
او درباره تفاوت داروهای تقلبی و قاچاق گفت: دارویی كه خارج از شبكه رسمی تأمین، توزیع و عرضه به دست مصرف كننده می رسد داروی قاچاق نامیده می شود. هرچند داروهای قاچاق می توانند تقلبی هم باشند. اما داروی تقلبی به موادی اطلاق می شود كه تحت عنوان دارو به دست بیماران می رسد. این دسته از داروها می توانند مواد بی اثری باشند كه به خودی خود برای بیمار مشكل ایجاد نمی كنند اما همین مواد بی خطر می توانند با تاخیر در روند درمان ، زندگی بیمار را به خطر بیاندارند.
فاطمی در ادامه با بیان اینكه داروهای قاچاق، بازاری پرسود دارد، خاطرنشان كرد: وجود سود فراوان در این تجارت مرگبار در كنار عدم دسترسی به همه داروها باعث شده همواره با پدیده داروهای قاچاق و تقلبی مواجه باشیم.
او گفت: البته این طبیعی است كه همه داروها در یك كشور نباشد به همین دلیل همه كشورها یك فهرست رسمی دارویی دارند، كه متخصصان و پزشكان باید طبق داروهای موجود در این فهرست برای بیماران دارو تجویز كنند. اما متاسفانه بسیار مشاهده می شود كه بسیاری از پزشكان به دلایل مختلف داروهایی را تجویز می كند كه در این فهرست وجود ندارد.پس این رویه به افزایش تقاضا برای داروهای قاچاق و ایجاد فضای فعالیت قاچاقچیان و توزیع كنندگان داروهای تقلبی دامن می زنند.
این داروساز گفت: متاسفانه در این بین برخی از داروخانه ها هم به صورت پنهانی این قبیل داروها را در اختیار بیمار قرار می دهند تا از بازار پرسود تجارت سیا ه عقب نمانند. از این رو توصیه می شود پزشكان هنگام تجویز دارو به فهرست رسمی كشور توجه كنند و در صورت نیاز به دارویی خاص كه در این فهرست وجود ندارد بیمار را به داروخانه های تك نسخه ای هدایت كنند.
به گفته او داروهای قاچاق و تقلبی موجود در بازار می توانند از همه نوع باشند: بررسی ها نشان داده این بحث در مورد داروهای بدن سازی، تقویت قوای جنسی، داروهای چاقی و لاغری و همچنین محصولات آرایشی و بهداشتی بسیار جدی تر است. در حقیقت بسیاری از مردم تحت تاثیر تبلیغات ماهواه ای ، اینترنتی و حتی برخی از باشگاه های بدنسازی این داروها را تهیه می كنند.
اهمیت توجه بع برچسب اصالت داروها
عضو هیئت مدیره انجمن داروسازان ایران، با تاكید بر اهمیت توجه به برچسب اصالت داروها گفت: اما استفاده از برچسب اصالت شیوه ای مفید برای تشخیص اصل بودن یك دارو است. به عبارت ساده تر هر بیماری می تواند با ارسال كد دارو به شماره روی برچسب از طریق پیامك از اصل بودن دارو اطمینان حاصل كند. سامانه TTAC نیز سامانه جدیدی است كه برای رهگیری ، كنترل و اصالت دارو بسیار مفید است . بنابراین اولین مسئولیت در تشخیص داروهای اصل برعهده مصرف كننده و سپس پزشكان و متصدیان داروخانه ها است.
فاطمی گفت: كشور ما در میان سایركشورهای منطقه بخصوص كشور هند و كشورهای جنگ زده ای مانند افغانستان و پاكستان وضعیت بهتری دارد اما به نظر می رسد سازمان غذا و دارو كه وظیفه نظارت بر تهیه و توزیع دارو را بر عهد دارد می تواند با تسهیل شرایط ثبت و ورود داروها در بازار و استفاده از آخرین و مدرن ترین سامانه های رهگیری برای كنترل و اصالت دارو شرایط را برای قاچاقچیان دشوارترودسترسی مردم به داروهای مورد نیازرا آسانتر كند.
گفتنی است بررسی آخرین وضعیت داروهای تقلبی و قاچاق درایران،همزمان با هفتمین همایش انجمن داروسازی بالینی ایران وباهمکاری شرکت سانوفی ومراکزعلمی ،دانشگاهی وپژوهشی، ازپنجم تا هفتم خرداد 95 درمرکز همایش های رازی در تهران برگزارمی شود.