در اين بين حتى مخالفان فكرى و انديشه اى خواجه ى شيراز نتوانسته اند، سِحرِ كلامش را ناديده بگيرند و بر اين نكته تأكيد داشته اند.
او همدم و همدل و محَرم همه قوم هاى ايرانى ست، كنار در سفره هاى آئينى و ملّى در كنار كتاب الهى " قرآن كريم" جايگاهى ارجمند دارد.
سيدالشعراء زنده ياد اميرى فيروزكوهى ساليان پيش مقاله اى با عنوان " حافظ بس" نگاشته، كه در آن نوشته آن شاعر و پژوهشگر ارجمند از غفلت پژوهندگان ادب پارسى به شاعران بزرگ ديگر ابراز نگرانى كرده بود!
با اين حال ساليان سال از نقد مرحوم اميرى فيروزكوهى گذشته و بسيارى از پژوهشگران و علاقه مندان به ادب پارسى آثار در خور توجه اى را در نظم و شعر شاعران تصحيح و تأليف كرده اند، امّا هنوز جاى نوشتن براى خواجه شيراز گسترده و روز به روز فراخ تر مى شود.
عجيب كلمات و سِحر واژه هايى در غزليات خواجه شمس الدين نهفته كه تاكنون هيچكس نتوانسته مو شكافِ عمق جهان نگرى و جامعه بينى اين شاعر گرانقدر ادب پارسى باشد.
صد نكته غير حُسن ببايد كه تا كسى
مقبولِ طبعِ مردم صاحبنظر شود
حافظانه هاى مردم ايران و حتا علاقه مندان به زبان پارسى در سطح دنيا هرگز غروب نمى كند؛ مگر نه آنكه گوته شاعر بزرگ آلمان می گوید: «حاضرم هرآنچه دارم بدهم که دنیا را از نگاه حافظ ببینم.»؛ اين چه نوع جهان بينى شگرفى ست كه شاعرى بيگانه پس از قرن ها آرزوى ديدن دارد و اقرار به نرسيدن به جايگاه حافظ مى كند!
او شاعر ستيره گر با زهد فروشى و ريا و خودرايى بر درگاه حضرت حق سرِ تسليم نهاده و خود بر اين نكته تأكيد دارد:
بر آستانه تسليم سر بنه حافظ
كه گر ستيره كنى روزگار بستيزد
حافظ با اين درس هاى اجتماعى از اقبال عاميانه، عارفانه برخوردار است و افق شهر دلِ مرادجويان رسيدن به معشوق زمينى و آسمانى
را با روشناى كلام بلندش تسخير نموده است و درس حقيقت را به اهالى اقيانوس بيكران كلامش مى دهد كه :
فردا كه پيشگاه حقيقت شود پديد
شرمنده روهرويى كه عمل بر مجاز كرد
كلام رساى او بر شاه نشين چشم مردم ما همواره حكومت ابدى داشته و تكيه گه خيال عارفان و تسكين دهنده درد عاشقان و هدايتگر مسير عاميانه بوده است و تا صبح ازل اين رودخانه شفاف تا بهشت جاويدان ادامه خواهد داشت، چنانكه خود اقرار شاعر در كلام است:
نديدم خوشتر از شعر تو حافظ
به قرآنى كه اندر سينه دارى
حافظ را بايد درك نمود اين درك نه تنها به عنوان همدم در لحظات عتاب زندگى و يا شادى و حاجت نگرى، بلكه درك عميق كلام و آسيب شناسى هاى اين شاعر ورجاوند ايرانى كه هر بيتش درسى براى ادامه مسير زندگى در عالم سياست، فرهنگ، اقتصاد و خدابينى شگرف است.
در روز ٢٠ مهرماه، كه به نام اين شاعر و عارف مهر آفرين در حافظه ايرانيان ثبت شده است، وجود مهر و محبّت در غزل هاى بلند پايه او را مى ستائيم بر بقعه قلندرى اش كه نماد فرهنگ ايرانى و ايرانِ فرهنگى ست ، زانوى ادب مى زنيم چرا كه نام بلندش به عظمت سخن شيرين پارسى و به بلنداى آسمان ماندگار خواهد ماند.
سخن گفتى و دُرّسُفتى بيا و خوش بخوان حافظ
كه بر نظمِ تو افشانَد فلك عقدِ ثريا را