این که شخص اول اجرایی کشور در مراسم امضای تفاهمنامه‌های اقتصادی و به طور خاص، امضای تفاهمنامه‌های نفتی حضور پیدا کند، بی سابقه است چراکه موجب تنزل جایگاه ریاست جمهوری می‌شود. در واقع، نه تنها در مراسم امضای تفاهمنامه‌های نفتی بلکه در مراسم امضای قراردادهای نفتی هم رسم نیست که رئیس جمهور حضور داشته باشد.
در دولت قبل، نه در مراسم امضای 3 قرارداد نفتی و نه در مراسم امضای بیش از بیست تفاهمنامه نفتی، رئیس‌جمهور حضور نداشت و حتی در مراسم امضای چند تفاهمنامه، وزیر نفت سابق هم حضور نداشت.
تفاهمنامه‌ها برخلاف قراردادها، الزام‌آور نیستند و به همین دلیل در شان جایگاه ریاست جمهوری نیست که در چنین برنامه‌ای حاضر شود. امضای تفاهمنامه، صرفا امضای برنامه‌ای برای تعیین چارچوب همکاری است تا به قرارداد منجر شود و برای طرفین الزام‌آور نیست. بویژه وقتی طرفین امضای تفاهمنامه، شرکت‌های داخلی باشند که حضور رئیس جمهور در آن اصلا محلی از اعراب ندارد. حتی اگر مراسم امضای قرارداد هم باشد، به جز موارد خاص سیاسی و استراتژیک، شاهد حضور روسای جمهوری کشورها نیستیم. چون قراردادها بین شرکت‌ها منعقد می‌شود و نه دولتها.
در یک ماه اخیر از سه مراسم امضای تفاهمنامه نفتی در ایران، در دو مراسم ابراهیم رئیسی حضور داشته که هر دو با شرکت‌های داخلی بوده. در برنامه امضای تفاهمنامه شرکت ملی نفت ایران با شرکت گازپروم روسیه، حتی مدیرعامل گازپروم هم حضور نداشته و قائم مقام مدیرعامل به صورت مجازی در مراسم حضور یافته که مثالی گویا برای نشان دادن درجه پایین اهمیت تفاهمنامه‌های نفتی است.
اگر این رسم ایجاد شود که در مراسم امضای تفاهمنامه‌های نفتی رئیس جمهور حاضر شود، آنگاه باید منتظر باشیم در تمام مراسم امضای قراردادها هم که اهمیت بیشتری دارد رئیس جمهور حضور داشته باشد - که البته همانگونه که ذکر کردم این هم رسم نیست- و ناگفته پیداست که اگر یک طرف امضای قرارداد، خارجی باشد، این موضوع موجب تنزل جایگاه رئیس جمهور نزد طرفهای خارجی خواهد شد.
اما چرا شاهد بروز چنین رخداد عجیبی در نفت هستیم؟ به نظر می‌رسد وعده‌های بزرگ وزارت نفت و تلاشها برای دستاوردسازی در شرایط تحریم با طرح این ادعا که تحریم، اثری ندارد، موجب ایجاد نهضت تفاهمنامه‌سازی همراه با ادعای جذب منابع مالی و سرمایه‌گذاری در نفت شده و برای بزرگتر جلوه دادن این تفاهمنامه ها، از اعتبار رئیس جمهور هم هزینه می‌کنند. در حالیکه خرج کردن از اعتبار ریاست جمهوری برای امضای تفاهمنامه‌های فاقد قابلیت اجرایی، به معنای تنزل جایگاه رئیس‌جمهور است.ای کاش مراسم دیروز، نقطه پایانی بر این بازی عجیب باشد.