سمندر در ۱۳۱۶ خورشیدی در شهر شیراز از مادر و پدر شیرازی به‌دنیا آمد. پدر او دکتر داروساز بود. اولین مشوق بیژن در راه هنر، پدرش بود که او را از خردسالی با خرید سه‌تار به راه هنر راهنمایی کرد. تحصیلات ابتدایی تا لیسانس را در شیراز به‌سر برد. آغاز درخشش او در دبیرستان سلطانی تحت راهنمایی‌های علی‌محمد کامرانی، معاون وقت آن دبیرستان، که دایی او نیز بود، آغاز شد.
با توجه به اعزام برترین دانش‌آموزان به اردوی رامسر و برگزاری مسابقات کشوری در آن محل، او در هر سال تحصیلی در یک رشته در ایران اول شد. سال اول مقام اول در مسابقهٔ خط و خوشنویسی در سراسر ایران؛ سال دوم مقام اول در مسابقهٔ ادبیات در سراسر ایران؛ سال سوم مقام اول مسابقهٔ موسیقی در سراسر ایران و اعزام به اروپا را به‌دست‌آورد.
سمندر، مدرک دکتری خود را در رشتهٔ ادبیات در خارج کشور کسب کرد. با توجه به علاقهٔ بسیار به هنر، دکتری معماری خود را در شهر واشینگتن دریافت کرد.
او بنیان‌گذار سرودن شعر به گویش شیرازی بود و از کتاب‌هایش با گویش شیرازی می‌توان از مجموعه شعر و تفسیر با عنوان‌های شعر شیراز و شعر شهر نام برد، که هر دو اثری تحقیقی و کاوشگرانه در فرهنگ عامیانهٔ مردم شیراز است. به قول خود او، بهتر است اکنون درمورد خود تحقیق کنیم و اثر به جا بگذاریم تا بعدها خارجی‌ها درمورد ما تحقیق کنند، که البته این کنایه از ترجمه و رمزگشایی خط میخی توسط خارجی‌ها بود.
سمندردر سن 41سالگی به آمریکا مهاجرت کرد و در آن کشور شیوهٔ جدیدی در شعر ایرانی بنیاد نهاد و مبیّن آن کتاب میکس شعر است که هر بیت از یک مصرع پارسی و یک مصرع انگلیسی تشکیل شده‌است.
در سال‌های منتهی به کهن‌سالی، به بیماری پارکینسون مبتلا شد، که با حمایت و مراقبت‌های همسرش ژاله، در مرکز مراقبت از این‌گونه بیماران بستری شد .
علاقه‌مندان به این هنرمند با یاری انتشارات کتاب گویا برایش به‌مناسبت چهار دهه فعالیت هنری، مراسم یادبودی با عنوان ایران خلیج پارس (Iran Persian Gulf) در تاریخ شنبه ۱۵ ژانویهٔ ۲۰۰۵ میلادی در دانشگاه کالیفرنیا، لس‌آنجلس، تالار فروید به برگزار شد که او به‌علت بیماری به‌سختی توانست در این مراسم شرکت کند.
سمندر صبح امروز 17 دی ماه به دلیل کهولت سن و پس از تحمل یک دوره بیماری درآمریکا درگذشت.